CUR-Aanbeveling 008
Duurzaamheid van betonnen poeren in tuinbouwkassen

do 12 juli 2018

artikel

In de laatste jaren is het duidelijk geworden dat in tuinbouwkassen, waar voedingsoplossingen de grond indringen, betonnen poeren op ruime schaal zijn aangetast. Op verzoek van het Instituut voor Mechanisatie, Arbeid en Gebouwen (IMAG) is in 1984 door CUR-VB de preadviescommissie PB 36 'Aantasting van betonnen kaspoeren' ingesteld. Door deze preadviescommissie is onderzoek uitgevoerd naar de oorzaak van deze schade. De resultaten hiervan zijn neergelegd in CUR-VB-rapport 85-2 'Aantasting van betonnen poeren in tuinbouwkassen' . In dit rapport wordt geconcludeerd dat twee aantastingmechanismen een rol spelen, te weten: -omzetting van cementerende verbindingen van het verharde cement tot verbindingen zonder samenhang; -vorming van expansieve zouten die soms tot scheurvorming leiden. De aantasting geschiedt ten gevolge van op zuiging door de kaspoer van voedingsoplossingen die in de grond zijn ingedrongen. De oplossingen worden door capillaire in het beton naar de zone rond het maaiveldniveau getransporteerd. Hier verdampt het water en blijven de zouten uit de voedingsoplossing achter. De voor het beton hogezoutbelasting die hierdoor ontstaat, veroorzaakt de schade aan de kaspoer. In tegenstelling tot portlandcement blijkt hoogovencement nauwelijks gevoelig te zijn voor dit type van aantasting. De bevindingen van voornoemd onderzoek zijn voor CUR-VB aanleiding geweest om een aanbeveling ten aanzien van de duurzaamheid van betonnen poeren in tuinbouwkassen op te stellen. Een betonnen poer bestaat in het algemeen uit een vooraf vervaardigde paal die in een in het werk gestorte fundering (prop) wordt gesteld. Ook is het mogelijk de paal en de fundering, al dan niet als een geheel vooraf te vervaardigen. In deze aanbeveling is voor de nieuw te vervaardigen poeren, op basis van de agressiviteit van het milieu, het productieproces en de mogelijkheden tot controle van de kwaliteit van het gerede product een aantal eisen geformuleerd. Voor preventie en reparatie van schade bij bestaande kaspoeren wordt verwezen naar CURVB- rapport 85-2 en naar een publicatie van ir.H.Meinders van het Consulentschap voor de Tuinbouw, 'Aantasting van prefab kasfunderingspalen'. Deze aanbeveling wordt tevens gesteund door voorschriftencommissie 12 'Beton'.

Bekijk deze aanbeveling in de shop

TER iNZAGE r" ....... -- .. ---.\ Aanbeveling 8 Duurzaamheid vanbetonnen poerenin tuinbouwkassen Inleiding In de laatste jarenishet duidelijk geworden datintuinbouwkassen, waarvoedingsoplossin- gen degrond indringen, betonnenpoerenopruime schaal zijnaangetast. Opverzoek van het Instituut voorMechanisatie, ArbeidenGebouwen (IMAG) isin 1984 doorCUR-VB de preadviescommissie PB36'Aantasting vanbetonnen kaspoeren' ingesteld.Doordeze preadviescommissie isonderzoek uitgevoerd naardeoorzaak vandeze schade. Deresulta- ten hiervan zijnneergelegd inCUR-VB-rapport 85-2'Aantasting vanbetonnen poerenin tuinbouwkassen' . In dit rapport wordtgeconcludeerd dattwee aantastingsmechanismen eenrolspelen, te weten: -omzetting vancementerende verbindingenvanhetverharde cementtotverbindingen zonder samenhang; -vorming vanexpansieve zoutendiesoms totscheurvorming leiden. De aantasting geschiedttengevolge vanopzuiging doordekaspoer vanvoedingsoplossin- gen dieinde grond zijningedrongen. Deoplossingen wordendoorcapillairen inhet beton naar dezone rondhetmaaiveldniveau getransporteerd. Hierverdampt hetwater enblijven de zouten uitdevoedingsoplossing achter.Devoor hetbeton hogezoutbelasting diehierdoor ontstaat, veroorzaakt deschade aandekaspoer. In tegenstelling totportlandcement blijkthoogovencement nauwelijksgevoeligtezijn voor dit type vanaantasting. De bevindingen vanvoornoemd onderzoekzijnvoor CUR-VB aanleiding geweestomeen aanbeveling tenaanzien vandeduurzaamheid vanbetonnen poerenintuinbouwkassen op te stellen. Een betonnen poerbestaat inhet algemeen uiteen vooraf vervaardigde paaldieineen in het werk gestorte fundering (prop)wordtgesteld. Ookishet mogelijk depaal endefundering, al dan nietalseen geheel vooraftevervaardigen. Indeze aanbeveling isvoor denieuw te vervaardigen poeren,opbasis vandeagressiviteit vanhetmilieu, hetproduktieproces en de mogelijkheden totcontrole vandekwaliteit vanhetgerede produkt eenaantal eisen geform uleerd. Voor preventie enreparatie vanschade bijbestaande kaspoeren wordtverwezen naarCUR- VB-rapport 85-2ennaar eenpublikatie vanir.H.Meinders vanhetConsulentschap voorde Tuinbouw, 'Aantasting vanprefab kasfunderingspalen'. Deze aanbeveling wordttevens gesteund doorvoorschriftencommissie 12'Beton'. 1.0nderwerp Deze CUR-VB-aanbeveling geeftregels omdeduurzaamheid vanbetonnen poerenintuin- bouwkassen tewaarborgen. 2. Toepassingsgebied De aanbeveling is,tezamen metontwerp NEN5950, vantoepassing opbetonnen poeren in tuinbouwkassen. 3. Definitie Een poer wordt gedefinieerd alshet samenstel vaneen betonnen paaleneen betonnen fundering (prop). Een vervangingspoer iseen vooraf vervaardigde betonnenpoerdieeen bestaande poer vervangt. 4. Materialen In aanvulling opontwerp NEN5950 worden aandematerialen devolgende eisengesteld. 4.1 Toeslagmateria/en Voor toeslagmaterialen maguitsluitend zandengrind worden toegepast datvoldoet aan ontwerp NEN5905. Redactionele bijlagebijCement XXXVII(1985)nr.10 DIN1048 Ontwerp NEN5960 Ontwerp NEN5962 4.2 Cement Voor cement maguitsluitend hoogovencement meteenhoge bestandheid tegensulfaten worden toegepast datvoldoet aanNEN 3550. 5. Samenstelling eneigenschappen vandebetonspecie enhet verharde beton 5.1 Maximum water-cementfactor De water-cementfactor, bepaaldvolgensontwerp NEN5960, magtenhoogste 0,45bedra- gen. Toelichting De gestelde eiskomt overeen metduurzaamheidsklasse 5c,sterk agressief, volgensontwerp NEN 5950. 5.2 Waterindringing De waterindringing vandevooraf vervaardigde betonnenpaalenvan devervangingspoer, bepaald volgensDIN1048, magbijplaatsing nietgroter zijndan 30mm. Deze eisgeldt voor het buitenoppervlak zanderdatdaarop impregneermiddelen, coatingsof'waterafstotende hulpmiddelen zijnaangebracht. Opmerking Dit betekent nietdathetnuttig effectvanhetnaderhand aanbrengen vandeze middelen wordt ontkend. Toelichting Nuttige wenken omaan deeis betreffende dewaterindringing tekunnen voldoen, zijn: -zorg dathetluchtgehalte, bepaaldvolgensontwerp NEN5962, naverdichten nietgrater is dan 2%(v/v); -zorg vooreennabehandeling vantenminste 7dagen oftotdat tenminste 70%vandevereiste druksterkte isbereikt, bijeen relatieve vochtigheid diegroter isdan 95% enbijeen tempe- ratuur vantenminste 10 ac. Opgemerkt wordtdatdeze wenken nog geen garantie inhouden datteallen tijdeaande gestelde eisvoor dewaterindringing kanworden voldaan. Ditkan bijvoorbeeld hetgeval zijn bij onjuist uitgevoerde versneldeverharding! 6. Betondekking De betondekking opdebuitenste wapening moettenminste 20mm bedragen. Titels vanvermelde normen NEN 3550 Cement.Definities, eisenenkeuring Ontwerp NEN5905 Toeslagmaterialen voerbeton. landengrind Ontwerp NEN5950 Voorschriften BetonTechnologie (VBT1986). Eisen, vervaardiging enkeuring Betonspecie. Bepalingvandewater-cementfactor Betonspecie. Bepalingvanhetluchtgehalte vanbetonspecie met niet-poreus toeslagmateriaal Prufverfahren furBeton. Wasserundurchlassigkeit loetermeer, oktober1985 Stichting vooronderzoek,voorschriften en kwaliteitseisen ophet gebied vanbeton (CUR-VB) De Stichting CUR-VBendegenen dieaan deze publikatie hebbenmeegewerkt. hebbeneenzogroat mogelijke zorgvuldig- heid betracht bijhet verwerken vandeindeze publikatie vervattegegevens; dezegegevens gevendestand vandetechniek op het moment vanuitgifte weer.Nochtans moetdemogelijkheid nietworden uitgesloten datzich toch onjuistheden in deze publikatie kunnenbevinden. Degenedievan deze publikatie gebruikmaakt,aanvaardt daarvoorhetrisico. De Stichting sluit,mede tenbehoeve vanaldegenen dieaan depublikatie hebbenmeegewerkt. iedereaansprakelijkheid uit vaar schade diemacht vaartvlaeien uithet gebruik vandeze gegevens. Stichting CUR-VB,Postbus61,2700ABloetermeer, tel.079-219313 Aanbeveling8 Duurzaamheid vanbetonnen poerenin tuinbouwkassen Inleiding In de laatste jarenishet duidelijk geworden datintuinbouwkassen, waarvoedingsoplossin- gen degrond indringen, betonnenpoerenopruime schaal zijnaangetast. Opverzoek van het Instituut voorMechanisatie, ArbeidenGebouwen (IMAG)isin 1984 doorCUR-VB de preadviescommissie PB36'Aantasting vanbetonnen kaspoeren' ingesteld.Doordeze preadviescommissie isonderzoek uitgevoerd naardeoorzaak vandeze schade. Deresulta- ten hiervan zijnneergelegd inCUR-VB-rapport 85-2'Aantasting vanbetonnen poerenin tuinbouwkassen' . In dit rapport wordtgeconcludeerd dattwee aantastingsmechanismen eenrolspelen, te weten: - omzetting vancementerende verbindingenvanhetverharde cementtotverbindingen zonder samenhang; -vorming vanexpansieve zoutendiesoms totscheurvorming leiden. De aantasting geschiedttengevolge vanopzuiging doordekaspoer vanvoedingsoplossin- gen dieinde grand zijningedrongen. Deoplossingen wordendoorcapillairen inhet beton naar dezone rondhetmaaiveldniveau getransporteerd. Hierverdampt hetwater enblijven de zouten uitdevoedingsoplossing achter.Devoor hetbeton hogezoutbelasting diehierdoor ontstaat, veroorzaakt deschade aandekaspoer. In tegenstelling totportlandcement blijkthoogovencement nauwelijksgevoeligtezijn voor dit type vanaantasting. De bevindingen vanvoornoemd onderzoekzijnvoor CUR-VB aanleiding geweestomeen aanbeveling tenaanzien vandeduurzaamheid vanbetonnen poerenintuinbouwkassen op te stellen. Een betonnen poerbestaat inhet algemeen uiteen vooraf vervaardigde paaldieineen in het werk gestorte fundering (prop)wordtgesteld. Ookishet mogelijk depaal endefundering, al dan nietalseen geheel vooraftevervaardigen. Indeze aanbeveling isvoor denieuw te vervaardigen poeren,opbasis vandeagressiviteit vanhetmilieu, hetpraduktieproces en de mogelijkheden totcontrole vandekwaliteit vanhetgerede pradukt eenaantal eisen geformuleerd. Voor preventie enreparatie vanschade bijbestaande kaspoerenwordtverwezen naarCUR- VB-rapport 85-2ennaar eenpublikatie vanir.H.Meinders vanhetConsulentschap voorde Tuinbouw, 'Aantasting vanprefab kasfunderingspalen'. Deze aanbeveling wordttevens gesteund doorvoorschriftencommissie 12'Beton'. 1.0nderwerp Deze CUR-VB-aanbeveling geeftregels omdeduurzaamheid vanbetonnen poerenintuin- bouwkassen tewaarborgen. 2. Toepassingsgebied De aanbeveling is,tezamen metontwerp NEN5950, vantoepassing opbetonnen poeren in tuinbouwkassen. 3. Definitie Een poer wordt gedefinieerd alshet samenstel vaneen betonnen paaleneen betonnen fundering (prop). Een vervangingspoer iseen vooraf vervaardigde betonnenpoerdieeen bestaande poer vervangt. 4. Materialen In aanvulling opontwerp NEN5950 worden aandematerial ende volgende eisengesteld. 4.1 Toeslagmaterialen Voor toeslagmaterialen maguitsluitend zandengrind worden toegepast datvoldoet aan ontwerp NEN5905. Redactionele bijlagebijCement XXXVII(1985)nr.10 DIN1048 Ontwerp NEN 5960 Ontwerp NEN 5962 4.2 Cement Voor cement maguitsluitend hoogovencement meteenhoge bestandheid tegensulfaten worden toegepast datvoldoet aan NEN 3550. 5. Samenstelling eneigenschappen vandebetonspecie enhet verharde beton 5.1 Maximum water-cementfactor De water-cementfactor, bepaaldvolgensontwerp NEN 5960, magtenhoogste 0,45bedra- gen. Toelichting De gestelde eiskomt overeen metduurzaamheidsklasse 5c,sterk agressief, volgens ontwerp NEN 5950. 5.2 Waterindringing De waterindringing vandevooraf vervaardigde betonnenpaalenvan devervangingspoer, bepaald volgens DIN1048, magbijplaatsing nietgroter zijndan 30mm. Deze eisgeldt voor het buitenoppervlak zonderdatdaarop impregneermiddelen, coatingsofwaterafstotende hulpmiddelen zijnaangebracht. Opmerking Dit betekent nietdathetnuttig effectvanhetnaderhand aanbrengen vandeze middelen wordt ontkend. Toelichting Nuttige wenken omaan deeis betreffende dewaterindringing tekunnen voldoen, zijn: -zorg dathetluchtgehalte, bepaaldvolgensontwerp NEN 5962, naverdichten nietgroter is dan 2%(v/v); -zorg vooreennabehandeling vantenminste 7dagen oftotdat tenminste 70%vandevereiste druksterkte isbereikt, bijeen relatieve vochtigheid diegroter isdan 95% enbijeen tempe- ratuur vantenminste 10°C. Opgemerkt wordtdatdeze wenken noggeen garantie inhouden datteallen tijdeaande gestelde eisvoor dewaterindringing kanworden voldaan. Ditkan bijvoorbeeld hetgeval zijn bij onjuist uitgevoerde versneldeverharding! 6. Betondekking De betondekking opdebuitenste wapening moettenminste 20mm bedragen. litels vanvermelde normen NEN 3550 Cement.Definities, eisenenkeuring Ontwerp NEN 5905 Toeslagmaterialen voorbeton. Zandengrind Ontwerp NEN 5950 Voorschriften BetonTechnologie (VBT1986). Eisen, vervaardiging enkeuring Betonspecie. Bepalingvandewater-cementfactor Betonspecie. Bepalingvanhetluchtgehalte vanbetonspecie met niet-poreus toeslagmateriaal Prufverfahren fUrBeton. Wasserundurchlassigkeit Zoetermeer, oktober1985 Stichting vooronderzoek,voorschriften en kwaliteitseisen ophet gebied vanbeton (CUR-VB) De Stichting CUR-VBendegenen dieaan deze publikatie hebbenmeegewerkt, hebbeneenzogroat mogelijke zorgvuldig- heid betracht bijhet verwerken vandeindeze publikatie vervattegegevens; dezegegevens gevendestand vandetechniek op het moment vanuitgifte weeLNochtans moetdemogelijkheid nietworden uitgesloten datzich toch onjuistheden in deze publikatie kunnenbevinden. Degenedievan deze publikatie gebruikmaakt,aanvaardt daarvoorhetrisico. De Stichting sluit,mede tenbehoeve vanaldegenen dieaan depublikatie hebbenmeegewerkt, iedereaansprakelijkheid uit voor schade diemocht voortvloeien uithet gebru ikvan deze gegevens Stichting CUR-VB,Postbus61,2700 ABZoetermeer, tel.079-219313

Deze aanbeveling downloaden? de volledige aanbeveling is gratis beschikbaar
voor onze leden. Log in om deze te kunnen zien. Nog geen lid? Bekijk onze lidmaatschappen.

Reacties

LID WORDEN

Met een lidmaatschap op de CUR-Aanbevelingen heeft u voor € 206,- per jaar exclusieve toegang tot alle van kracht zijnde CUR-Aanbevelingen in het online archief op www.CUR-Aanbevelingen.nl.

lees meer

Op zoek naar de laatste CUR-aanbeveling?

Heeft u een lidmaatschap voor de CUR-aanbevelingen en bent u op zoek naar de laatste aanbeveling maar kunt u hem niet vinden?

Neem dan contact op met onze klantenservice via abonnementen@aeneas.nl of via 073-2051010. Wj sturen deze graag in PDF naar u toe.

Alle aanbevelingen

Overzicht

xMet het invullen van dit formulier geef je CUR-Aanbevelingen en relaties toestemming om je informatie toe te sturen over zijn producten, dienstverlening en gerelateerde zaken. Akkoord

CUR-Aanbeveling 008Duurzaamheid van betonnen poeren in tuinbouwkassen

Deze aanbeveling downloaden? de volledige aanbeveling is gratis beschikbaarvoor onze leden. Log in om deze te kunnen zien. Nog geen lid? Bekijk onze lidmaatschappen.