CUR-Aanbeveling 073
Stabiliteit van steenconstructies

Aanbeveling73 Stabiliteit van steenconstructies CUR-Aanbevelingen hebbenveeialbetrekking opnieuwe materialen en/ofnieuwe bouwconstructies. Indeze Aanbeveling 'Stabiliteitvansteenconstructies' isdit echter niet hetgeval. Inde huidige TGB-Steenconstructies (NEN6790)wordt alhet nodige gezegd overdestabiliteit vansteenconstructies. InCUR-rapport 94-4'Stabiliteit woning- bouw' worden reedsmeeruitgebreide theorieenbeschreven, waarbijhetbegrip neutra- Ie wanden wordtgeintraduceerd. In het kader vanhetCUR-metselwerkonderzoek ishet stabiliteitsgedrag vansteencon- structies onderzocht. Aisresultaat hiervankoneenaantal aannamen uitCUR-rapport 94-4 beter worden onderbouwd. Daardoorishet numogelijk omhetprincipe vandesta- biliteitsbeschouwingen dieinCUR-rapport 94-4zijnbeschreven, teformaliseren indeze CUR-Aanbeveling. Tevenszijnverschillende methodentenbehoeve vandeAanbeveling verder ontwikkeid. Ontegenzeggelijk zijnerovereenkomsten tussensteen-enbetonconstructies. Erzijn duidelijke verschillen tussendemateriaaleigenschappen, maardeschematisering van constructies endewijze vantoetsen ervanvertonen groteovereenkomsten. Hetinde huidige normen NEN6720(VBC 1995)enNEN 6790aangetraffen onderscheidbijde beschouwing vandestabiliteit vandeze constructies isonnodig. Bijhet opstellen van deze Aanbeveling isdaaram gestreefd naarhetcreeren vangrate overeenkomsten tus- sen hetbeschouwen vandestabiliteit vansteen- enbetonconstructies. Daaromworden in deze Aanbeveling zoweldeinNEN 6720gehanteerde symbolenaiseen deel vande rekenregeis voorhettoetsen vandestabiliteit overgenomen. Redactionele bijlagebijcement 6/2000 CUR-Aanbeveling 73 DezeCUR-Aanbeveling is,inhet kader vanhetCUR-project 'ConstructiefMetselwerk', opgesteld doorCUR-commissie C105 'Utilisatie metselwerkonderzoek'. Desamenstel- ling vandeze commissie wasbijhet verschijnen vandeze Aanbeveling alsvoIgt: ir. J.Stroband (voorzitter) ir. S.N.M. Wijte(rapporteur) ir. ATh. Vermeltfoort (secretaris) ing. AM.H.M.A Claessens R.J. van derHam ir. P.de Jong ir. M.H.M. Nieuwenhuys ing. M.J. Oversteegen dr.ir. R.van derPluijm ing. G.J.Roelofsen ing. AE.M. vanderWaart ing. ABrink (corresponderend lid) ir. J.H.M. Lavrijssen (corresponderend lid) P.A Timperman (corresponderend lid) profir. C.S.Kleinman (mentor) ir. M.L. Ywema (coordinator) Deze Aanbeveling isgoedgekeurd doordeAlgemene Voorschriftencommissie 'Metselwerk' enheeft instemming vanNEN-commissie 35100104'TGB Steen- constructies' . inhoud biz. 1 Onderwerp 6 2 Toepassingsgebied 6 3 Tennen endefinities 6 3.1 Wanden 6 3.2 Constructies 6 3.3 Constructiedelen 6 4 Symbolen 7 5 Materialen enmateriaaleigenschappen 8 5.1 Stenen, blokken enelementen 8 5.2 Mortels 8 5.3 Metselwerk 8 5.3.1 Algemeen 8 5.3.2 Schuifsterkte vandeaansluiting penant-bouwmuur 8 5.3.2.1 Rekenwaarde 8 5.3.2.2 Representatieve waardevaninverband uitgevoerde aansluitingen 8 5.3.2.3 Representatieve waardevandeschuifsterkte vaneen loodvoeg inkalkzandsteen 9 5.3.3 Steenverband 9 6 BelastingsgevaUen enbelastingscombinaties 9 6.1 Belastingen volgensNEN6702 9 6.2 Aanvullingen metbetrekking totdewindbelasting 10 7 Schematisering enkrachtsverdeling 10 7.1 Schematisering vandeconstructie 10 7.1.1 Algemeen 10 7.1.2 Type-indeling vandragende wanden 10 7.1.3 Meewerkende flensbreedtebijL-en T-vormige stabiliteitskernen 10 7.1.3.1 Beginsel 10 7.1.3.2 Profielen metvolledige samenwerking 11 7.1.3.3 Profielen metniet-volledige samenwerking 11 7.1.3.4 Extra toename vannormaalkracht inT- en L-vormige doorsneden 12 7.2 Theorieen enrekenmethoden 12 7.2.1 Algemene theorieen 12 7.2.2 N iet -lineaire elasticiteitstheorie 12 7.2.3 Quasi-lineaire elasticiteitstheorie 13 7.2.4 Lineaire elasticiteitstheorie 14 7.2.5 Stabiliteit uitdekantelweerstand vanbouwmuren 14 7.3 Krachtsverdeling algemeen 15 7.3.1 Rekenmethode 15 7.3.2 Scheefstand 15 CUR-Aanbeveling 73 CUR-Aanbeveling 73 7.3.3Minimale excentriciteit 16 7.4 Krachtsverdeling inwanden ingeschoorde raamwerken 16 7.5 Krachtsverdeling inongeschoorde enschorende raamwerken 16 7.5.1 Algemeen 16 7.5.2 Bepaling vandekrachtsverdeling ineen ongeschoord raamwerk metbehulp vandeec·methode 16 7.5.2.1 Algemeen 16 7.5.2.2 Verendingeklemde constmctiedelen 18 7.5.2.3 Volledigkmisvormige constmctiedelen 18 7.5.2.4 Onvolledig kmisvormige constmctiedelen 20 7.5.2.5 Vormfactor 20 7.5.3 Bepaling vandekrachtsverdeling ineen schorend raamwerk metpassieve en/of neutrale kopwanden met behulp vandeec-methode 20 7.6 Krachtsverdeling inoverige schorende constmcties 21 7.6.1 Algemeen 21 7.6.2 Krachtsverdeling zondertweede·orde 22 7.6.2.1 Voorwaarden 22 7.6.2.2 Kniklengte 22 7.6.3 Bepaling vandekrachtsverdeling metbehulp vande e -methode 22 c 7.6.3.1 Voorwaarden 22 7.6.3.2 Totaleexcentriciteit 22 7.7 Schijfwerking vandevloeren 23 7.8 Stabiliteit vandekopgevel 23 8 Toetsing 24 8.1 Toetsing vanpassieve wanden 24 8.2 Toetsing vanneutrale wanden 24 8.2.1 Algemeen 24 8.2.2 Positiesvankrachten werkzaam opeen neutrale wand 24 8.2.2.1 Excentriciteit aandebovenzijde vandewand 24 8.2.2.2 Excentriciteit aandeonderzijde vandewand 25 8.2.3 Verplaatsingseis 27 8.2.3.1 Algemeen 27 8.2.3.2 Bepaling vanhetoptredende verplaatsingsverschil 27 8.2.3.3 Bepalenvanhetuiterst toelaatbare verplaatsingsverschil 27 8.3 Toetsing vanactieve wanden enkemen 28 8.3.1 Toetsenvandemomentcapaciteit 28 8.3.1.1 Algemeen 28 8.3.1.2 Toetsenvanactieve wanden enkemen ineen constructie zonderneutrale wanden 28 8.3.1.3 Toetsenvanactieve wanden enkemen ineen constmctie metneutrale wanden 28 8.3.2 Toetsenvandwarskracht 28 8.3.3 Toetsenvanlangsschuifkrachten inde aansluiting penant-bouwmuur 28 8.3.3.1 Algemeen 28 8.3.3.2 Deuvelweerstand 29 8.4 Toetsing vandestabiliteit vanconstmcties waarbijde weerstand wordtverzekerd doordekantelweerstand van debouwmuren. 29 8.4.1 Algemeen 29 8.4.2 Bepaling vandeweerstand tegenkantelen vaneen constmctie 29 9Detailleringseisen 30 9.1 Algemeen 30 9.2 Ondersteuning vanwanden opvloerranden 30 9.2.1 Algemeen 30 9.2.2 Actievewanden ineen constructie zonderneutrale wanden 31 9.2.3 Actievewanden ineen constructie metneutrale wanden 31 9.3 Aansluiting vanactieve wanden aandeonderzijde van vloeren 31 Titels vanvermelde normenenandere documenten 32 Bijlage ABepaling vanEfvoor L-en T-vormige doorsneden 33 CUR-Aanbeveling 73 CUR-Aanbeveling 73 OnderwerpDeze CUR-Aanbeveling bevatregels voorhettoetsen vandestabiliteit vandraag- constructies bestaandeuitdragende wandenvanmetselwerk. DeAanbeveling iseen aanvulling opdebestaande normenvoor hetbeoordelen vansteenconstructies. 2 Toepassingsgebied De CUR-Aanbeveling isvan toepassing opdraagconstructies samengestelduitdragende wanden vanmetselwerk ensteenachtige vloeren. 3 Termenendefinities 3.1 Wanden Actieve wand: Dragende wanddiedeel uitmaakt vaneenschorende constructie ofeen ongeschoorde constructie. Neutrale wand: Dragende wanddiedeel uitmaakt vaneengeschoorde constructieenwaarvan isaange- toond datdeze tengevolge vandebeperkte vervormingen vandeschorende constructie niet gaat aanpendelen. Passieve wand: Dragende wanddiedeel uitmaakt vaneengeschoorde constructieenwaarvan denor- maalkracht inde wand voordeschorende constructie beschouwd moetworden alseen aanpendelende last. 3.2 Constructies Geschoorde constructies: Constructies waarvandehorizontale belastingwordtopgenomen doortothetzelfde samenstel vanconstructies behorendeschorendeconstructies. Ongeschoorde constructies: Constructies waarvandehorizontale belastingwordtopgenomen doordeconstructie zelf enwaarin tengevolge vandedaardoor optredende uitbuigingen tweede-orde- momenten en-krachten ontstaan. Schorende constructies: Constructies waarvanzoweldeeigen horizontale belastingalsdehorizontale belasting van detot hetzelfde samenstel vanconstructies behorendegeschoorde constructies wordt opgenomen enwaarin tengevolge vandedaardoor optredende uitbuigingen twee- de-orde-momenten en-krachten ontstaan. 3.3 ConstructiedeJen Raamwerk: Draagconstructie bestaandeuiteen samenstel vanlineaire constructiedelen enten behoeve vandeberekening totlineaire constructiedelen geschematiseerde vlakkecon- structiedelen, waarvandesysteemlijnen terplaatse vandeknopen opelkaar aansluiten en zogenoemde stijveknopen vormen. Stijve knopen: Stijve knopen zijnverbindingen tussenvloeren enwanden ineen raamwerk waarbijeen tussenwand sprakeisvan eendoorgaande vloerenbij een eindwand vaneenover de gehele diktevandewand opgelegde vloer.Tevens moeten deverbindingen voldoende sterk zijnomdekrachten tengevolge vandevoorgeschreven belastingentekunnen opnemen. CUR-Aanbeveling73 4 Symbolen a. Latijnse hoofdletters C Ef (EI)k (EI)d FV;d Fv;u Fvl;u Fh;d Fh;u C rep H I Ll' L 2 Md Mu N'd N'v;d N'u;d rotatie-veerconstante fictieve eiasticiteitsmodulus buigstijfheid vandebeschouwde wandvolgens deIineaire elasticiteitstheorie rekenwaarde vandebuigstijfheid volgensdequasi-lineaire elasticiteitstheorie rekenwaarde vandeIangsschuifkracht rekenwaarde vandeuiterst opneembare Iangsschuifkracht rekenwaarde vandedeuvelweerstand vaneenopgesioten vloer rekenwaarde vandehorizontale kracht rekenwaarde vandeweerstand tegenkantelen representatieve waardevanheteigen gewicht vandewand hoogte vandeconstructie kwadratisch opperviaktemoment vaneendoorsnede dagmaten tussendeIijven vandeaangrenzende wanden rekenwaarde vanhetmoment rekenwaarde vanhetuiterst opneembare moment rekenwaarde vandenormaaikracht rekenwaarde vandetotale verticale belasting rekenwaarde vandeuiterst opneembare normaaldrukkracht b. Latijnse kleineletters b b e b v b o bI' b 2 eo e l e c e, !'rep ~;rep h;v;rep h I I c I v breedte vandebeschouwde doorsnede meewerkende flensbreedte breedte vandeaansluiting tussenpenant enbouwmuur lijfdikte; breedtevandeoplegging breedte vandemeewerkende flensdelen (grootste) beginexcentriciteit beginexcentriciteit toeslagexcentriciteit totale excentriciteit representatieve waardevandedruksterkte vanmetselwerk representatieve waardevandesplijttreksterkte vandesteen representatieve waardevandeschuifsterkte vandeaansluiting penant-bouwmuur hoogte vandebeschouwde doorsnede hoogte vandewand kniklengte Iengte vandeIoodvoeg {) u c. Griekse letters a benuttingsgraad materiaalfactor optredend horizontale verpIaatsingsverschil tussendeonder- enbovenzijde van dewand, veroorzaakt doorderekenwaarde vandevoorgeschreven windbelasting uiterst toelaatbare horizontale verpIaatsingsverschil tussendeonder- en bovenzijde vandewand siankheid vandewand factor voorniet-lineariteit hoekverdraaiing vormfactor CUR-Aanbeveling 73 5Materialen enmateriaaleigenschappen 5.1 Stenen,blokken enelementen Stenen, blokken enelementen moetenvoldoen aandeinde desbetreffende product- normen opgenomen eisenenregels voorkeuring enbeproeving: metselbaksteen moetvoldoen aanNEN 2489; kalkzandstenen enkalkzandsteenblokken moetenvoldoen aanNEN 3836; kalkzandsteenelementen moetenvoldoen aanNEN 3837; bouwblokken en-stenen vanbeton moeten voldoen aanNEN 7027. Van degenoemde productnormen zijnniet vantoepassing artike17vanNEN 3836:1978 en artikel 7van NEN 3837:1985 (Rekenwaarde voordedruksterkte vanmetselwerk; hiervoor geldtNEN6790). Een productnorm magworden vervangen doorovereenkomende Europeseproduct- normen ophet moment datdeze normen verschijnen alsNEN-EN norm. Taelichting Voor metselwerk inbouwblokken en-stenen vanbeton kannaast NEN7027 gebruikgemaakt wordenvanBRL 2340 'Nationale beoordelingsrichtlijn voorhet KOMO-productcertificaat voorBouwblokken en-stenen vanbeton (1998)'. 5.2 Martels Mortels voormetselwerk moetenvoldoen aanNEN 3835. In de literatuurlijst zijndeEuropese normenvermeld diedeze Nederlandse norminde toekomst zullenvervangen. 5.3 Metselwerk 5.3.1 Aigemeen De eigenschappen vanmetselwerk kunnenwordenafgeleid uitdeeigenschappen vande componenten zoalsbeschreven inartikel 9van NEN 6790:1991. Indiengewenst mogen de materiaaleigenschappen vanmetselwerk ookproefondervindelijk wordenbepaald, zoals beschreven inNEN 6790. In aanvulling opNEN 6790gelden demateriaaleigenschappen ofgrootheden zoals genoemd in5.3.2. 5.3.2 Schuifsterkte vandeaansluiting penant-bouwmuur 5.3.2.1 Rekenwaarde Voar derekenwaarde vandeschuifsterkte vandeinverband gemetselde aansluiting tussen penant enbouwmuur envoor gelijmde loodvoegen instabiliteitskernen vankalk- zandsteen geldt: .r = h;v;rep Jv;v;d - 'Ym waarin: i.v'd isde rekenwaarde vandeschuifsterkte vandeaansluiting penant-bouwmuur; i;v;rep isde representatieve waardevandeschuifsterkte vandeaansluiting penant-bouwmuur volgens5.3.2.2of5.3.2.3; 'Ym isde materiaalfactor; 'Ym = 1,8 . 5.3.2.2 Representatieve waardevan in verband uitgevoerde aansluitingen Voar derepresentatieve waardevandeschuifsterkte vandeinverband gemetselde aan- sluiting penant-bouwmuur geldt: {' _h;rep Jv;v;rep 2,3 CUR-Aanbeveling73 waann: h;v;rep isde representatieve waardevandeschuifsterkte vandeaansluiting penant-bouwmuur; J;,;rep isderepresentatieve waardevandesplijttreksterkte vandesteen bepaald volgens ontwerp NEN2871(derepresentatieve splijttreksterkte maggelijk worden gesteldaande5% karakteristieke ondergrens). Toelichting Voor bakstenen mogendevolgende waardenvoordesplijttreksterkte worden aangehouden. Voor vormstenen: J;,;rep is 1/16 maal degemiddelde druksterktevandestenen volgens 8.3van NEN 2489:1976. Voor strengpersstenen: J;,;rep is 1/22 maal degemiddelde druksterktevandestenen volgens 8.3van NEN 2489:1976. Voar kalkzandsteen meteengemiddelde steendruksterkte vantenminste 15 N/mm', bepaaldvolgens NEN3836voorstenen enblokken ofvol gens NEN 3837 voorelementen, magdevolgende waardevoordesplijttreksterkte worden aangehouden: J;,;rep = 1,4 N/mm'. 5.3.2.3 Representatieve waardevandeschuifsterkte vaneen loodvoeg inkalkzandsteen Een gelijmde verbinding ineen loodvoeg bijkalkzandsteenmetselwerk heefteen representatieve waardevandeafschuifsterkte gelijkaan: h;v;rep = 0,3 100 to,3 N/mm2 b v waarin: b v isde breedte vandegelijmde loodvoeg inmm. Daarbij moetworden voldaan aandevolgende voorwaarden: de verticale lijmvoeg tussenbouwmuur enpenant wordtvolenzat gemetseld; de aansluiting tussenpenant enbovenliggende vloervoldoet aanartikel 9.3; de lijmmortel voldoetaandeeisen vermeld intabel5 vanNEN 3835:1991; de gemiddelde steendruksterkte bepaaldvolgens NEN3836voorstenen enblokken of vol gens NEN 3837voorelementen bedraagtminimaal15 N/mm'; in de verbinding wordenhorizontale stripankers(doorsnede22x0,75 mm', kwaliteit AISI 304ofgelijkwaardig) aangebracht,diezowel inde penant alsinde bouwmuur ten minste 120mm zijnverankerd; deverticale afstandtussendeankers magniet groter zijndan650mm. 5.3.3 Steenverband In aanvulling opartikel9.7 vanNEN 6790:1991 geldtdatook bijhoeken ofaansluitingen waar deoverlapping vandestenen nietminder isdan dewanddikte vandewand waarop wordt aangesloten, gesprokenmagwarden vanmetselwerk datinverband isuitgevoerd. 6 Belastingsgevallen enbelastingscombinaties 6.1 Be/astingen va/gensNEN6702 De belastingsgevallen enbelastingscombinaties diebijhet toetsen vandestabiliteit van een steenconstructie wordenbeschouwd, moetenworden ontleend aanNEN 6702:1991. De belastingscombinaties dievan belang zijnvoor hettoetsen vandestabiliteit vaneen steenconstructie zijndefundamentele combinatiesdieintabel 2van NEN 6702:1991 zijn omschreven. Toelichting Er wardt opgewezen dat'Yf;qvoor eenveranderlijke belastingdiegunstig werkt, gelijk moetworden gesteldaanO. CUR-Aanbeveling 73 6.2Aanvullingen metbetrekking totdewindbelasting Als ereen buitenblad aanwezigisdan mag bijsteenconstructies dieonderdeel uitma- ken vaneenbouwwerk datisingedeeld inveiligheidsklasse 1of 2,worden aangenomen dat debelasting veroorzaakt doorwindwrijving opdegevel doorhetbuitenblad vande gevel wordt opgenomen. Ditgeldt uitsluitend alshet beschouwde buitenbladdirectop de fundering isgeplaatst. Dezebelasting levertdangeen bijdrage aandehorizontale belasting diedoor dehoofddraagconstructie moetkunnen wordenopgenomen. 7 Schematisering enkrachtsverdeling 7.1 Schematisering vandeconstructie 7. 1.1 Aigemeen Bij deberekening vandekrachtsverdeling inde constructie endetoetsing opover- schrijding vandeuiterste grenstoestand, moetdeconstructie wordengeschematiseerd tot een systeem vanconstructiedelen volgensdeleer vandetoegepaste mechanica. De schematisering bestaatuithet vaststellen vanhetsysteem vandeconstructie. De krachtsverdeling diewordt gevonden ineen deel vandeschematisering, alsresultaat van deschematisering endevoorgeschreven belastingen,moetdoorditonderdeel kun- nen worden opgenomen. Als voorbeeld wordthierverwezen naardesterkte vandevloer endefunderingsbalken onder delangsgevels. Bijgebruik vaneenschematisering metstabiliserende penanten in de gevel moeten debegane-grondvloer waaropdepenant isgeplaatst endefunde- ringsbalk instaat zijndereactiekrachten uitdepenant metvoldoende veiligheiden duurzaamheid tedragen. Het vaststellen vanhetsysteem vandeconstructie omvathetbepalen vandesysteemlij- nen vandeonderdelen. Daarbijmagworden uitgegaan vandenominale waardenvande doorsnede-afmetingen vandeconstructie. Daarnaastomvathetdebepaling vandegeo- metrische grootheden zoalsdesysteemlengten oftheoretische overspanningen ende doorsnedegrootheden. Hetbepalen vanhetsysteem vandeconstructie moetalsvoIgt worden uitgevoerd: de systeemlijn vaneenonderdeel vandeconstructie moetzoveel mogelijk samen- vallen metdezwaartepunten vandeopeenvolgende doorsneden; als desysteemlengte oftheoretische overspanning vaneenonderdeel moetde afstand tussendesnijpunten vandesysteemlijnen wordengenomen. 7.1.2 Type-indeling vandragende wanden Bij het bepalen vanhetschema voorhettoetsen vandestabiliteit vaneen steenconstruc- tie moet eendragende wandworden geschematiseerd alseen van devolgende drietypen: A ongeschoorde enschorende wanden(actievewanden); B geschoorde wanden: Bl aanpendelende geschoordewanden(passieve wanden); B2 niet-aanpendelende geschoordewanden(neutrale wanden). De keuze vooreenbepaald typewand isvrij. Elke wand moetechter worden getoetst aan de eisen diezijn opgesteld voorhettype waarbij dewand isingedeeld. 7.1.3 Meewerkende flensbreedtebijL-en T-vormige stobiliteitskernen 7.1.3.1 Beginsel Voor debepaling vandemate vansamenwerking vanonderling loodrechtopelkaar staande wanden envloeren mogendehorizontale doorsneden vandeze wanden worden geschematiseerd totL-en T-vormige profielenendaaruit samengestelde profielen.Deze profielen wordenonderscheiden in: profielen metvolledige samenwerking; profielen metniet-volledige samenwerking. CUR-Aanbeveling73 Er zijn twee typen vansamenwerking mogeIijk: samenwerking doordeuvelwerking vandevloeren; samenwerking doorhetinverband uitvoeren vandehoek tussen deloodrecht op elkaar staande wanden. Er issprake vanvolledige samenwerking alsbeide hiervoor beschreven typenvan samenwerking aanwezigzijn.Isslechts eenvanbeide aanwezig, danissprake vanniet- volledige samenwerking. Als deloodrecht opelkaar staande wanden overdegehele verdiepingshoogte opeen andere manier zijnverbonden dandoor hetinverband uitvoeren vanhetmetselwerk, mag ditals gelijkwaardig wordenbeschouwd. Danmoet echter bijhet toetsen vande uiterste grenstoestand decapaciteit vandeverbinding wordengetoetst opdeoptreden- de langsschuifkracht volgens8.3.3. 7.1.3.2 Profielen metvolledige samenwerking De meewerkende flensbreedtebijeen T-vormige doorsnede is: De meewerkende flensbreedtebijeen L-vormige doorsnede is: waarin: be isde meewerkende flensbreedte; b o isde Iijfdikte; bl' b 2 isde breedte vandemeewerkende flensdelen,voorzover aanwezig, gemeten vanuit dedagzijden vanhetIijf; b) = 0,2 H t 0,5 L); b 2 = 0,2 H t 0,5 L 2; H isde hoogte vandeconstructie; L), L 2 zijndedagmaten tussendelijven vandeaangrenzende wanden. Voor deverklaring vandegebmikte symbolenwordtverwezen naarfiguur 1. be be ~p~ b2 t L 2 ---+ +- b1 L 1 ]'- II b O- f + I buigingsas 1-------------- Figuur 1 Meewerkende flensbreedtebijstabiliteitskernen 7.1.3.3 Profielen metniet-volledige samenwerking Voor hetbepalen vandemeewerkende flensbreedte be gelden deformules van7.1.3.2, waann: b) = 0,1 H t 0,5 L); b 2 = 0,1 H t 0,5 L 2? CUR-Aanbeveling 73 7.1.3.4Extratoename vannormaalkracht inT- en L-vormige doorsneden Ais bijbuiging vaneenT-ofL-vormige doorsnededemeewerkende flensbreedtezichin de getrokken zonebevindt, magdeaanwezige normaalkracht inde beschouwde door- snede worden vergroot. Bijdeverhoging vandenormaalkracht geldendevolgende uit- gangspunten: a. de normaalkracht wordtgeleverd doorhetnaast demeewerkende flensbreedte gelegen driehoekig deelvandebouwmuur waarvoorgeldt:tan 'Y = 0,5, waarin 'Y voIgt uit figuur 2; b. een deel vandebouwmuur magslechts vooreenkern eenbijdrage aandenormaal- kracht leveren; c. delangsschuifkrachten dieinde uiterste grenstoestand inde kern zullen ontstaan, moeten worden getoetst volgens8.3.3. stabiliteitskern deel bouwmuur waaruit extra normaalkracht kan worden ontleend Figuur 2 Hoek 'Y bij T-en L-vormige doorsneden 7.2 Theorieen enrekenmethoden deel bouwmuur waaruit extra normaalkracht kan worden ontleend 7.2.7 Aigemene theorieen De krachtsverdeling inde constructie moetworden bepaald volgensdeleer vandetoege- paste mechanica. Hierbijmoetgebruik worden gemaakt vaneenvan devolgende theorieen: niet-lineaire elasticiteitstheorie (NLE); quasi-lineaire elasticiteitstheorie (QLE); lineaire elasticiteitstheorie (LE). In 7.2.2 totenmet 7.2.4 zijndeuitgangspunten vandeze theorieen gegeven.Bijdebepa- ling vandekrachtsverdeling inen het draagvermogen vanopdruk enbuiging belaste wanden enkolommen, moetinhet algemeen deinvloed vandeslankheid opdesterkte van hetbeschouwde constructiedeel inrekening wordengebracht. Ditkan door gebruik te maken vaneentweede-orde theorievolgens deuitgangspunten diezijn beschreven in 7.2.2 of7.2.3, waarbij deinvloed vandeuitbuigingen enhet niet-lineaire materiaal- gedrag zijnverdisconteerd. In7.6.2.1 zijnuitzonderingen beschrevenwaarbijhettoe- passen vaneentweede-orde theorieachterwege magblijven. Ook mag gebruik worden gemaakt vandelineaire elasticiteitstheorie. Demaatgevende doorsneden moetendaarbijworden berekend op: de rekenwaarde vandenormaaldrukkracht N'd'bepaald volgens 7.2.4; de rekenwaarde vanhetbuigend moment Md waarvoor geldt: waarbij e t is gebaseerd opdeeerste-orde excentriciteit eo' detoeslagexcentriciteit e c volgens 7.5of7.6 eneen toeslagfactor gvolgens7.5en7.6. 7.2.2 Niet-/ineaire elasticiteitstheorie Bij deniet-lineaire elasticiteitstheorie is,behalve aanhetstatische evenwicht, tevensvol- daan aandevoorwaarde vansamenhang tussendeopeenvolgende doorsneden(compa- CUR-Aanbeveling73 tibiliteit). Bijdeberekening moetworden aangenomen dat: het metselwerk geentrekspanningen kanopnemen; de verlengingen enverkortingen diedevezeis ondergaan, rechtevenredig zijnmet de afstand totdeneutrale Iijn; voor hetverband tussen (I' en E' het gesteide inartikel 9.5van NEN 6790:1991 geldt. 7.2.3 Quasi-Iineaire elasticiteitstheorie Bij dequasi-lineaire elasticiteitstheorie is,behaive aanhetstatische evenwicht, tevens voldaan aandevoorwaarde vansamenhang tussendeopeenvolgende doorsneden(com- patibiliteit). Bijdeberekening moetworden aangenomen dat: metselwerk geentrekspanningen kanopnemen; het verband tussenhetmoment endekromming bi-lineairis;voor momenten kleiner dan0,8 Mu wordt dituitgedrukt inde buigstijfheid (EI)d' De buigstijfheid kanopverschillende wijzenworden bepaaId: a. Debuigstijfheid (EI)d wordt bepaaid dooreenrechte Iijndoor deoorsprong enhet punt metco6rdinaten (0,8 Mu;d; K o ,8Mu;d) (fig.3).Vervolgens mageenrechte lijnnaar het punt metco6rdinaten (Mu-d; KJ worden getrokken. Degenoemde co6rdinaten worden bepaaid doorhetM-N-~ -diagram datisbepaaid metbehuip vanhetinarti- ke19.5 vanNEN 6790:1991 genoemde verbandtussena'en E'. NLE M __ c uu-----.-------------- U 0,8 Mu+ ---------------~- ~ / ' / / / / / / / , \arct g (EI)d! if : Figuur 3 Bepaling buigstijfheid voordeQLE b. Voor rechthoekige doorsnedenwaarvoorgeldt a:;; 0,8 mag debuigstijfheid (EI)d ais voIgt worden bepaaId: (EI)d = Ef I waarin: I ishet kwadratisch opperviaktemoment vandeongescheurde doorsnede; Ef isde fictieve eiasticiteitsmodulus volgenstabeI1; N' = d bh1'd N'd isde rekenwaarde vandenormaaikracht inde beschouwde doorsnede; b isde breedte vandebeschouwde doorsnede; h isde hoogte vandebeschouwde doorsnede; 1'd isde rekenwaarde vandedruksterkte vanhetmetselwerk. c. Voor L-vormige doorsneden met a:;; 0,8mag debuigstijfheid (EI)d aisvoIgt worden bepaaId: (EI)d = Ef I waarin: I ishet kwadratisch opperviaktemoment vandeongescheurde doorsnede; Ef isde fictieve eiasticiteitsmodulus volgenstabel2ofbijiage A.Voor hetmogen toepassen vantabel 2moet worden voldaan aandeinde tabel vermeide voor- waarden. CUR-Aanbeveling 73 TabellPictieveelasticiteitsmodulus Tabel2Minimale waardenvanEfafgeleid uit bijlage Avan deze Aanbeveling Voor verklaring vandegehanteerde symbolenwordtverwezen naarfiguur Alinbijlage A. Toelichting De waarden intabel 2zijn minimale waardendieuitbijlage Azijn afgeleid. 7.2.4 Lineairee/asticiteitstheorie Bij delineaire elasticiteitstheorie is,behalve aanhetstatische evenwicht, tevensvoldaan aan devoorwaarde vansamenhang tussendeopeenvolgende doorsneden(compatibili- teit). Bijdeberekening moetworden aangenomen dat: het metselwerk instaat iszowel druk-alstrekspanningen optenemen; de verlengingen enverkortingen diedevezels ondergaan, rechtevenredig zijnmet de afstand totdeneutrale lijn; het verband tussen a' en E', respectievelijk a en E, geschematiseerd wordtdooreen rechte doordeoorsprong, waarvandehelling wordtbepaald doorderekenwaarde van deelasticiteitsmodulus Evolgensartike19.4.1 vanNEN 6790:1991. 7.2.5 Stabiliteit uitdekante/weerstand vanbouwmuren Bij het toetsen vandestabiliteit mag,alsersprake isvan niet-doorgaande vloeren, gebruik worden gemaakt vandekantelweerstand vandebouwmuren. Dezemethode mag nietworden gecombineerd meteenvan deandere methoden dieindeze CUR- Aanbeveling zijnbeschreven. Bij deze methode wordtdeweerstand tegenkantelen vandebouwmuren bepaaldals functie vandehorizontale verplaatsing dieoptreedt aandebovenzijde vandebouw- muur. Deweerstand tegenkantelen neemtafbijeentoenemende verplaatsing. Tevens wordt deoptredende horizontale verplaatsing bepaaldbijdevoorgeschreven belasting. Als deweerstand bijdeoptredende horizontaleverplaatsing grater isdan devoorge- schreven belasting, isde constructie voldoendestabiel.Eenenander isin figuur 4weer- gegeven. CUR-Aanbeveling73 __ horizontale verplaatsing 15 Figuur 4 Grafische weergavevanmethode opbasis vankantelweerstand Voor hetbepalen vandehorizontale verplaatsing aandebovenzijde vandewand moet worden uitgegaan vandetheorie zoalsbeschreven in7.2.3, waarbij rekening moet worden gehouden metdeinvloed vandeuitbuigingen (geometrischniet-lineair).Een voorbeeld vandetoe tepassen schematisering isgegeven infiguur 5.Uit deschemati- sering blijktdateen constructie uitsluitendstabielkanzijn alsdefundering eenvol- doende stijveinklemming kanleveren. Deposities vandeoplegkrachten uitdevloeren moeten wordenontleend aanartike18.4.2. r-- I . --1- I ~ Figuur 5 Voorbeeld vandeschematisering voorhetbepalen vandehorizontale verplaatsingen Toelichting Deze methode zaluitsluitend bijdebouw vaneenrelatief grootaantal woningen op een rijtot acceptabele resultatenleiden. 7.3 Krachtsverdeling algemeen 7.3.1 Rekenmethode Voor hetbepalen vandekrachtsverdeling ineen constructie moettenminste worden uitgegaan vandevoorgeschreven belastingscombinaties volgenshoofdstuk 6,de sche- matisering vandeconstructie volgens7.1envan eenvan detheorieen volgens7.2. Voldaan moetworden aandealgemene bepalingen zoalsvermeld in7.3.2 en7.3.3. Als wordt voldaan aandein7.4 totenmet 7.6vermelde voorwaarden, maggebruik worden gemaakt vandeindie artikelen beschreven rekenmethoden. 7.3.2 Scheefstand Als dekrachtsverdeling inde constructie wordtbepaald metbehulp vandeniet-lineaire elasticiteitstheorie, moetinhet schema voorhetbepalen vandekrachtsverdeling een initiele scheefstand van 1/300 worden aangebracht. Als dekrachtsverdeling inde constructie wordtbepaald metdequasi-lineaire elastici- teitstheorie ofmet decombinatie vandelineaire-elasticiteitstheorie endeee-methode, hoeft geeninitiele scheefstand teworden aangehouden. CUR-Aanbeveling 73 7.3.3Minimale excentriciteit Voor iedere actieve wandofkern moet voordegrootste beginexcentriciteit eenminima- Ie waarde eo worden aangehouden van 1/300 i 10 mm. Hierin is I de ongesteunde Ieng- te van hetbeschouwde constructiedeel. 7.4 Krachtsverdeling inwanden ingeschoorde raamwerken Wanden ineen geschoord raamwerkzijnpassieve ofneutrale wanden. Voorhetbepalen van dekrachtsverdeling indeze wanden bijdefundamentele belastingscombinatie met wind aisextreme veranderlijke belasting,mogendeaansluitingen tussendewanden en de vloeren worden beschouwd aisscharnier. Toelichting In het algemeen zaldefundamentele belastingscombinatie metwind alsextreme veranderlijke belastingnietmaatgevend zijn.Defundamentele combinatiesmet uitsluitend permanente belastingofmet extreme veranderlijke verticalebelasting zullen maatgevend zijn.Dekrachtsverdeling bijdeze combinaties moetworden bepaald volgensartikellO.3.2.2 vanNEN 6790:1991. Ais wordt voldaan aandevoorwaarden zoalsgenoemd inartikel 2van NPR 6791:1991, kanvanhetbepalen vandekrachtsverdeling wordenafgezien enkan een toets volgens datartikel worden uitgevoerd. 7.5 Krachtsverdeling inongeschoorde enschorende raamwerken 7.5.1 Algemeen De krachtsverdeling inongeschoorde enschorende raamwerken moetworden bepaaid volgens 7.3.1.Eentweede-orde berekeningmoetvolgens deniet-lineaire- ofde quasi- Iineaire elasticiteitstheorie wordenuitgevoerd. Detotale krachtsverdeling inonge- schoorde raamwerken magookworden bepaald metbehulp vandeec-methode volgens 7.5.2. Detotale krachtsverdeling vanschorende raamwerken metpassieve en/ofneutra- Ie kopwanden magookworden bepaald metbehulp vandeec-methode volgens7.5.3. 7.5.2 Bepalingvandekrachtsverdeling ineen ongeschoord raamwerkmetbehulp vande e -methode c 7.5.2.1 Aigemeen Raamwerken mogenopdeonderste bouwlaag opgebouwd wordengedacht uitverend ingeklemde constructiedelen enopdeoverige bouwlagen uitkruisvormige constructie- delen. Bijdeberekening wordtaangenomen datdeze constructiedelen onderlingschar- nierend zijnverbonden (fig.6).Voor deplaats vandescharnieren geldthetvolgende: a. descharnieren mogenineen raamwerk mettenminste tweebouwlagen enten min- ste vier traveeen wordenaangenomen opdehelft vandehoogte vandewanden en in het midden vandeovers panning vandeliggers, alswordt voldaan aan: EI r rm EI ssm I ~~0,25 I rm waarin: Er isde eiasticiteitsmodulus vandeligger diegeldt voorberekeningen volgensde lineaire elasticiteitstheorie; Es isde eiasticiteitsmodulus vandewand diegeldt voorberekeningen volgensde lineaire elasticiteitstheorie; Inn ishet gemiddeide kwadratisch opperviaktemoment vandeIiggers; Ism ishet gemiddelde kwadratisch opperviaktemoment vandewanden; Irm isde gemiddelde theoretische overspanning vandeliggers; Ism isde gemiddeide theoretische overspanning vandewanden. Bij het bepalen vandegemiddelde waardenmagworden gemiddeld overaIlekolommen of wanden respectievelijk liggers,dieinhet beschouwde gebouwdeelvoorkomen. CUR-Aanbeveling73 In de onderste wandenmoetendescharnieren wordenaangenomen terplaatse van de momentennulpunten dievolgen uitdeberekening vandeeerste-orde momenten ten gevolge vaneenhorizontale belasting,metdien verstande dat(fig. 7): 1. voor deberekening vanhetonderste kruisvormige constructiedeel deafstand van het onderste scharnier totdebovenzijde vandefundering nietgrater magwor- den aangenomen dan0,5 Is; 2. voor deberekening vanhetonderste gedeeltelijk ingeklemde constructiedeel de afstand vanhetscharnier totaan debovenzijde vandefundering tenminste moet worden aangenomen op0,7 Is; waann: Is isde afstand vandebovenzijde vandefundering tothet hart vandeligger boven deonderste bouwlaag; b. alsniet aandeonder a.gestelde voorwaarden wordtvoldaan, komtdeplaats vande scharnieren overeenmetdievan demomentennulpunten tengevolge vaneenhori- zontale belasting bepaaldmetdelineaire elasticiteitstheorie volgens7.2.4.Voorde berekening vanhetonderste kruisvormige envan hetonderste verendingeklemde constructiedeel blijvendebepalingen genoemdondera.Iena.2 van kracht. De krachtsverdeling moetworden bepaald: in de verend ingeklemde constructiedelen volgens7.5.2.2; in de kruisvormige constructiedelen volgens7.5.2.3en7.5.2.4. /, 1 /, /, /, 0,5/ , 0,5/ , I 0,5/, 0,5/ , ~- +-1 al /b -:'1 ..::: ~I ~ I~ ~I zie figuur 7b -:'1 - ~ -:' -:' I~ zie figuur 7a ??? ..L. 1 . Figuur 6 Raamwerk metkrui~es a F, F, --0 -- {~ F == -4~ I ~ + f&l il b F, -- ~ I --~ £A ,S, Figuur 7 Krui~es uitraamwerk 117 CUR-Aanbeveling 73 7.5.2.2Verendingeklemde constructiedelen De totale excentriciteit e t,waarin detweede-orde effectenzijnverwerkt, moetbijonge- schoorde raamwerken wordenbepaald uit: Bij schorende raamwerken geldtdezelfde formule, echtermetdien verstande dat ec moet worden vervangen door e' c' waarin: e c C M cp 1/1 e' c N'yd is de grootste beginexcentriciteit inhet onderdeel vandeconstructie, bepaald met delineaire elasticiteitstheorie volgens7.2.4enmet inachtneming vande minimale waardevolgens 7.3.3; is de toeslagexcentriciteit volgensdeformules vantabel 3; = Mjcp isde veerconstante vandeinklemming; is het inklemmingsmoment; is de bij Mbehorende hoekverdraaiing vandeinklemmingsconstructie; is de vormfactor volgens 7.5.2.5; = e N'yd (E1h c-- N'd I(E1h is de rekenwaarde vandetotale verticale belasting opdat gedeelte vanhetbouw- werk waarvoor hetschorende raamwerkdestabiliteit verzorgt; is de buigstijfheid vandebeschouwde wandvolgens delineaire elasticiteitstheorie; is de som vandebuigstijfheden vanaIlewanden vanhetschorende raamwerk; is de factor volgens tabel3met dien verstande datbijschorende raamwerken N'd moet worden vervangen door: Tabel 3 Farmules vaardebepaling vane c en g belastingsschema I g - 7.5.2.3 Volledigkruisvormige constructiedelen Achtereenvolgens moetenwordenbepaald: a. Beginexcentriciteiten eOlen e 02 De beginexcentriciteiten moetenwordenbepaald uit: e c e is de kleinste waardevan: c 18h1/1(~)2 100h en 12[1,5h + eo (41/1 _ 3)] (~)2 lOOh e Ol = I MId N'ld M e 02 = I~ N'2d waarin: eO!' e02 isde beginexcentriciteit ineen wand aandeboven- respectievelijk onderzijdevan het kruisvormig constructiedeel metlengte 11 respectievelijk 1 2volgens 7.5.2.1; MId' M2d ishet eerste-orde momentterplaatse vandeinklemming vandewand met lengte 11 respectievelijk 1 2; N'ld' N'2d is de bij MId respectievelijk M2d behorende normaalkracht. CUR-Aanbeveling73 b. Totale excentriciteit De totale excentriciteit c n en C'Z'waarin detweede-orde effectenzijnverwerkt, moe- ten worden bepaald uit: Bij schorende raamwerken geldendezelfde formules, metdien verstande echterdat cel en c e2moeten wordenveranderd inrespectievelijk c' el en c' eZ· waann: C01' c oz isde beginexcentriciteit volgensa.; cel' c eZ isde toeslagexcentriciteit volgensdeformules intabel 3; c' el' C' (2 is celN'vd (E1h respectievelijk c e2 N'vd (E1h N'd~(EI)k N'd ~(EI)k N'vd isde rekenwaarde vandetotale verticale belasting opdat gedeelte vanhet bouwwerk waarvoorhetschorende raamwerkdestabiliteit verzorgt; N'd isde rekenwaarde vandetotale verticale belasting opfunderingsniveau inde beschouwde wand; (EI)k isde buigstijfheid vandebeschouwde wandvolgens delineaire elasticiteits- theorie; ~(EI)k isde som vandebuigstijfheden vanallewanden vanhetschorende raam- werk; gl' gz isde factor g vol gens tabel 3,met dien verstande datbijschorende raam- werken degrootheid N'dmoet worden vervangen door: N'vd (E1h; ~ (EI)k Cl'CZ isde veerconstante vandeinldemming waarvoormoetworden aangehouden: C = 1 M Cz = Zd(Ca+Cb) Mld+Mzd 3 (EI) C= ~en a I a Cb = 3 (EI)db Ib (EI)da' (EI)db la' Ib is de rekenwaarde vandebuigstijfheid vandeliggers volgens dequasi- lineaire elasticiteitstheorie; is de lengte vandeliggers vanhetkruisvormig constructiedeel volgens 7.5.2.1. c. Door deaansluitende liggersoptenemen toeslagmoment Med Voor hetdoor deaansluitende liggersoptenemen toeslagmoment moetworden aan- gehouden: Voor hettoeslagmoment Meda respectievelijk Medb terplaatse vandewand, opte nemen doordeligger metlengte la respectievelijk Ib moet worden aangehouden: C C Meda =~ Meb en Medb =~ Med Ca+Cb Ca+Cb Het toeslagmoment neemtrechtlijnig overdeligger aftot nul bijhet aangenomen schamier. CUR-Aanbeveling 73 d.Door deaansluitende liggersoptenemen totalemoment M'd Voor dedoor deaansluitende liggersoptenemen totalemomenten M'daenM'db moet worden aangehouden: M'da = Mda +Mcda enM'db = Mdb +MCdb waann: Mda, Mdb ishet eerste-ordemoment berekendmetdelineaire elasticiteitstheorie van7.2.4; Mcda' Mcdbis hettoeslagmoment volgensc.; Het verloop vanhettotale moment overdeligger isde som vanhetverloop vanhet eerste-orde momentenhet rechtlijnig aflopendverloopvanhettoeslagmoment. 7.5.2.4 Onvolledig kruisvormige constructiedelen Onvolledig kruisvormige constructiedelen mogenworden berekend metdebepalingen van 7.5.2.3, waarbij nietaanwezige normaalkrachten enexcentriciteiten gelijkaannul worden gesteld. 7.5.2.5 Vormfactor De invloed vandevorm vaneenniet-rechthoekige doorsnedeopdegrootte vandetoe- slagexcentriciteit ecwordt inrekening gebrachtmetbehulp vandevormfactor l/J, die voIgt uit: l/J =~ \13 -36 ~ -12 Zb 4 bh 3 h waarin: Zb isde afstand vandemeest gedrukte vezeltotdebuigingsas; b isde grootste gesommeerde breedtevanuitsluitend demetselwerkdoorsnede loodrecht opdebuigingsrichting. 7.5.3 Bepalingvandekrachtsverdeling ineen schorend raamwerk metpassieve en/ofneutrale kopwanden metbehulp vandeec-methode Schorende raamwerken metpassieve en/of neutrale kopwanden mogenopdeonderste bouwlaag opgebouwd wordengedacht uitverend ingeklemde constructiedelen enopde overige bouwlagen uitkruisvormige constructiedelen. Bijdeberekening wordtaange- nomen datdeze constructiedelen onderlingscharnierend zijnverbonden. Voordeplaats van descharnieren geldthetvolgende: a. alswordt voldaan aan: EJrm~~0,25 EJsm Irm mogen descharnieren ineen raamwerk mettenminste tweebouwlagen enten min- ste twee traveeen wordenaangenomen opdehelft vandehoogte vandetraveeen scheidende wanden.Voorverklaring vandevariabelen inde voorwaarde wordtver- wezen naar7.5.2.1. De kopwanden zijnscharnierend metdevloer verbonden. Deposities vandeschar- nieren moeten worden ontleend aanfiguur 8. In de bovenste bouwlaag moetendescharnieren inde wanden wordenaangenomen op 0,5 Is van deonderzijde vandewand. In de onderste wandenmoetendeschanieren wordenaangenomen terplaatse van de momentennulpunten dievolgen uitdeberekening vandeeerste-orde momenten ten gevolge vaneenhorizontale belasting,metdien verstande dat: 1. voor deberekening vanhetonderste kruisvormige constructiedeel deafstand van het onderste scharnier totdebovenzijde vandefundering nietgroter magwor- den aangenomen dan0,5 Is" CUR-Aanbeveling73 2. voor deberekening vanhetonderste gedeeltelijk ingeklemde constructiedeel de afstand vanhetscharnier totaan debovenzijde vandefundering tenminste moet worden aangenomen op0,7 Is waann: Is isde afstand vandebovenzijde vandefundering tothet hart vandeligger boven de onderste bouwlaag; b. alsniet aandeonder a.gestelde voorwaarden wordtvoldaan, komtdeplaats vande scharnieren overeenmetdievan demomentennulpunten tengevolge vaneenhori- zontale belasting bepaaldmetdelineaire elasticiteitstheorie volgens7.2.4.Voorde berekening vanhetonderste kruisvormige envan hetonderste verendingeklemde constructiedeel blijvendebepalingen genoemdondera.lena.2 van kracht. De krachtsverdeling moetworden bepaald: in de verend ingeklemde constructiedelen volgens7.5.2.2 in de kruisvormige constructiedelen volgens 7.5.2.3 en7.5.2.4 ??? ??? I / r I 1 0,5/ rI 0,5/ rl ??? .I . ??? Figuur 8 Posities vanmomentennulpunten invloeren hi}toepassing vandee c -methode 7.6 Krachtsverdeling in overige schorende constructies 7.6.7 Aigemeen De krachtsverdeling inschorende constructies moetworden bepaald volgens 7.3.1. Onder voorwaarden zoalsgenoemd in7.6.2.1 magworden afgezien vaneentweede-orde berekening. Indiennietaandeze voorwaarden wordtvoldaan, moeteentweede-orde berekening volgensdeniet-lineaire ofquasi-lineaire elasticiteitstheorie wordenuitge- voerd. Detotale krachtsverdeling magonder voorwaarden zoalsgenoemd in7.6.3.1 ook worden bepaald metbehulp vandeec-methode volgens7.6.3. Op druk belaste onderdelen vanschorende constructies moetenworden gecontroleerd CUR-Aanbeveling 73 oppartiele instabiliteit. Daartoemoetdekrachtsverdeling indeze onderdelen worden bepaald volgens 10.3.2.2vanNEN 6790:1991. 7.6.2 Krachtsverdeling zandertweede-orde 7.6.2.1 Voorwaarden Actieve wanden behoeven nietoptweede-orde momententeworden berekend, indien valda anwordt aandevoorwaarde: waann: (EI)d isde rekenwaarde vandebuigstijfheid volgens7.2.3; N'vd isde rekenwaarde vandetotale verticale belasting inde actieve wandeninhet deel vandepassieve wandenwaarvoor deactieve wanddestabiliteit verzorgt; Ie isde kniklengte volgens7.6.2.2. 7.6.2.2 Kniklengte De kniklengte Ie moet worden bepaald uit: a. bijeen normaalkracht aandetop van deactieve wand,zoalsbijwanden overeen bouwlaag: r;:-;2 Ie = 1\)2 2+ P b. bijactieve wanden over2,3of 4bouwlagen: Ie = 5- n I~22 + 7T 2 +n - II ~1,122 +~ 4 P 4 2p c. bijeen gelijkmatig overdehoogte vandeactieve wandverdeelde normaalkracht zoals bij wanden overvijfbouwlagen magworden aangenomen: Ie = I~ 1,122 +~ 2p waann: isde totale lengte vandeactieve wand; p CI (EI)d C isde veerconstante vandeinklemming. Daarwaar deinklemming isontleend aan eenbetonconstructie moetdebuigstijfheid wordenbepaald volgens7.2.3 van NEN 6720:1995 endaar waar geotechnische constructiesvanbelang zijn moet debuigstijfheid wordenbepaald volgensNEN6740:1991; (EI)d isde rekenwaarde vandebuigstijfheid volgens7.2.3; n ishet aantal bouwlagen. 7.6.3 Bepalingvandekrachtsverdeling metbehulp vandeee-methode 7.6.3.1 Voorwaarden De afmetingen vandedoorsnede mogenoverdelengte vandeactieve wandnietvarieren. 7.6.3.2 Totaleexcentriciteit De totale excentriciteit c t'waarin detweede-orde effectenzijnverwerkt, moetworden bepaald uit: CUR-Aanbeveling73 waarin: eo isde beginexcentriciteit, volgenduithet maximale momentbepaaldmetde lineaire elasticiteitstheorie volgens 7.2.4, metinachtneming vandeminimale waarde volgens 7.3.3; ee isde toeslagexcentriciteit volgensdeformules vantabel 4; ~ isde factor volgens deformules vantabel 4; C = M / If' is de veerconstante vandeinklemming; M ishet inklemmingsmoment If' isde bij Mbehorende hoekverdraaiing vandeinklemmingsconstructie; ljJ isde vormfactor volgens7.5.2.5. Tabel4 Formules voordebepaling vaneeen ~ belastingsschema I~ e e de kleinste waardevan: - ( I )2 N' ee = 12 [1,5 h + e o (4ljJ- 3)]_ ~ 100h N'd en ee = 12 (1,5 h + 0,5 2) (~)2 N~ eo 100h N' d ee = 3 [h + eo (4ljJ- 2)] (~)2 N'vd 100h N'd 7.7 Schijfwerking vandev/oeren Schijfwerking vandevloeren isessentieel omdehorizontale krachtenovermeer actieve wanden teverdelen enom dehorizontale verplaatsingen vandeactieve wanden ende eventueel aanwezige neutralewandengelijktelaten zijn. Afhankelijk vandegekozen schematisering zalditook bijvloerschijven dieterplaatse van ankerloze spouwmuren zijnonderbroken, noodzakelijkzijn.Deschijfwerking moet dan worden verzekerd doorhettoepassen vanvoldoend duurzame koppelingen. Schematisering entoetsing vandeschijfWerking bijbetonnen vloerenmoetworden uitgevoerd conform NEN 6720enCUR-rapport 136'Voegen ingeprefabriceerde vloe- ren'. 7.8 Stabiliteit vandekopgeve/ Voor dekopgevels moetworden aangetoond datzijvoldoende sterkenstabiel zijn. Hiervoor kangebmik wordengemaakt vanCUR-Aanbeveling 71'Constmctieve aspec- ten bijontwerp, berekening endetaillering vangevels inmetselwerk'. Toelichting In de regel zuBen desterkte endestabiliteit vandetopgevel gewaarborgd kunnen worden alsdeze doordedakconstmctie horizontaalwordtgesteund. Aangetoond moet kunnen wordendatdeop detopgevel werkzame krachtenkunnenworden afgevoerd. CUR-Aanbeveling 73 8Toetsing 8.1 Toetsingvanpassieve wanden Voor hettoetsen vandesterkte vanpassieve wandenwordtverwezen naar11.1vanNEN 6790:1991 of2vanNPR 6791:1991. 8.2 Toetsingvanneutrale wanden 8.2.1 Aigemeen Neutrale wandenmoetenwordengetoetst opsterkte enopverplaatsing. Voorhettoet- sen van desterkte zaldeindeze Aanbeveling beschouwdefundamentele combinatie met wind alsextreme veranderlijke belastingnietmaatgevend zijn.Voor hettoetsen van de sterkte vanneutrale wandenwordtverwezen naar11.1vanNEN 6790:1991 of2van NPR 6791:1991. Detoets vandeverplaatsing isnodig omaan tetonen datneutrale wanden nietaanpendelen. 8.2.2 Positiesvankrachten werkzaam opeen neutrale wand 8.2.2.1 Excentriciteit aandebovenzijde vandewand De grootte vandeexcentriciteit aandebovenzijde vandewand moetworden bepaald door depositie vandewerklijn vanderesulterende krachttebepalen opbasis vande posities vandeafzonderlijke krachtenzoalszijnaangegeven inde figuren 9atot enmet 9c. --T- N'd I "'1 ~_=_,J= J ~ bovengelegen wand I I --l I vloerl I 1 I I beschouwde wand windrichting ~ bovengelegen wand I vloer I I I I beschouwde wand N'd I.? ~ = l = ~ ~ Figuur 9aKopwand ofbladvaneenankerloze spouwmuur aanloefzijde enaan lijzijde ---- bovengelegen wand I Ivloer I beschouwde wand loefzijde l _. L lijzijde N d' R isde kracht uitde , vloer aanIijzijde ende kracht uitde boven gelegen wand N d' L isde kracht uitde vloer , aan loefzijde Figuur 9bTussenwand metniet-doorgaande vloeren CUR-Aanbeveling73 bovengelegen wand windrichting~ I vloer I I I beschouwde wand N' d loetzijde lijzijde 1/4h +---t- 3/4 4 ~/ h +_ Figuur 9c Tussenwand metdoorgaande vloeren 8.2.2.2 Excentriciteit aandeonderzijde vandewand De sterkte vandeneutrale wandisbepalend voordeuiterst opneembare excentriciteit aan deonderzijde vandewand eo'Voor hetbepalen vandeuiterst opneembare excen- triciteit aandeonderzijde vandewand kangebruik worden gemaakt vanfiguur 10, waann: e j isde excentriciteit vandebelasting aandebovenzijde vandewand volgens 8.2.3; eo isde excentriciteit vandebelasting aandeonderzijde vandewand; N' d bh1'd A = I/ h; I isde hoogte vandewand tussen devloeren; N'd isde gemiddelde normaalkracht inde wand tengevolge vandebeschouwde fundamentele belastingscombinatie; h isde dikte vandewand; b isde breedte vanhetbeschouwde deelvandewand; 1'd isde rekenwaarde vandedruksterkte vanhetmetselwerk. 0,5 It'=Q,025 0,2 0,30,4 - 1- ---I - '~ I I I r-; I I I I I 1 I I I -,- -,--,-