CUR-Aanbeveling 117
Inspectie en advies kunstwerken

CUR-Aanbeveling 117:2015 Inspectie en advies kunstwerken Voor instandhouding civiel-technische constructies incl. mechanisch-elektro- technische installaties en besturing Aansprakelijkheid SBRCURnet en degenen die aan dit product hebben meegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van deze publicatie. Toch kan niet worden uitgesloten dat de inhoud onjuistheden bevat. De gebruiker van dit product aanvaardt daarvoor het risico. SBRCURnet sluit, mede ten behoeve van de auteurs, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van informatie uit dit product. © SBRCURnet Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, getransformeerd tot software of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 in verbinding met het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloem lezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient u zich te richten tot: SBRCURnet, Postbus 516 2600 AM Delft. No part of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm, stored in a database or retrieval system, or any other means without written permission from the SBRCURnet. Colofon SBRCURnet-projectmanagerFred Jonker FotoverantwoordingOmslagfoto: Arcadis Nederland BV / Paul Copier Delft, februari 2015Artikelnummer: AA 117:2015 CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken voor instandhouding civiel-technische constructies incl. mechanisch-elektrotechnische installaties en besturing SBRCURnet Delft februari 2015 4 CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 5 Inhoud Voorwoord 7 1 Inleiding 9 1.1 Onderwerp 9 1.2 Doelstelling en kennisoverdracht 9 1.2.1 Inleiding 9 1.2.2 Behoefte aan kennisontwikkeling binnen beheer en onderhoud 9 1.2.3 Doelen van deze CUR-Aanbeveling 10 1.3 Wet- en regelgeving 10 1.4 Toepassingsgebied 11 1.5 Leeshulp 11 2 Termen en definities 13 3 Methodiek / opbouw CUR-Aanbeveling 17 3.1 Samenhang 17 3.2 Methodiek 18 3.3 Inspectie- en onderzoekscategorieën 18 3.4 Risicogestuurd beheer en onderhoud 19 3.5 Uitvraag activiteiten 19 3.6 Voorbereiding activiteiten 20 3.7 Hoofdcategorie A: Activiteiten die iets vertellen over gebruiksveiligheid 21 3.7.1 A1 Schouw 21 3.8 Hoofdcategorie B: Activiteiten die iets vertellen over de huidige toestand 22 3.8.1 B1 - Inventarisatie 23 3.8.2 B2 - Toestandsinspectie 24 3.8.3 B3 - Contractuele vooropname 26 3.8.4 B4 - Contractuele eindopname 27 3.8.5 B5 - Hersteladvies 28 3.9 Hoofdcategorie C: Activiteiten die iets vertellen over de toekomst 30 3.9.1 C1 - Risicoanalyse 30 3.9.2 C2 - Meerjarenonderhoudsplanning en budget- raming 32 3.9.3 C3 - Constructieve beschouwing 33 3.9.4 C4 - Analyse restlevensduur 35 3.10 Hoofdcategorie D: Activiteiten die iets vertellen over een aanvullende informatie- behoefte 36 3.10.1 D1 - Onderzoek materiaaleigenschappen 36 3.10.2 D2 - Verfijnde financiële onderbouwing 38 3.10.3 D3 - Verificatieberekening 39 3.10.4 D4 - Monitoring 41 4 Voorbereiding en veiligheid 43 4.1 Voorbereiding uitvoering 43 4.2 Wijze van uitvoering inspectie 43 4.3 Onderzoeksplan 43 4.4 Veiligheid bij inspectiewerkzaamheden 44 4.4.1 Veiligheid- en Gezondheidsplan 44 5 Inhoud inspectie 47 5.1 SBRCURnet handboeken 47 5.2 Monstername generiek 47 5.3 Voorbeelden 49 Bijlage Titels van vermelde normen en literatuur 51 Literatuur 52 Andere documenten 52 CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 6 CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 7 Voorwoord Inspecties en advisering zijn van groot belang voor beheer en onderhoud van civieltechnische construc - ties. Een systematische werkwijze is belangrijk, zeker als er veel constructies moeten worden onderhouden. Om hierop in te spelen, heeft de CUR in 1985 een Leidraad 'Inspectie van bestaande betonconstructies' uitgegeven. CUR-onderzoekcommissie B 35 'Reparatie en bescherming van beton' heeft vervolgens veel onderzoek uitgevoerd en ervaring opgedaan. Naar aan - leiding hiervan is besloten om de genoemde leidraad te herzien en uit te brengen als CUR-Aanbeveling. Deze staat bekend als CUR-Aanbeveling 72 en heeft betrek - king op betonconstructies in de operationele fase en de beheerfase. De Aanbeveling geeft procedures, regels en eisen voor het inspecteren en onderzoeken van schade en schadeprocessen aan betonconstruc - ties en voor de daaropvolgende schade diagnose en - prognose . Advisering ten aanzien van te nemen onderhoudsmaatregelen vormt géén onderdeel van de Aanbeveling, evenmin als het uitvoeren van een veilig - heidsbeoordeling van constructies met schade. Inmiddels wordt CUR-Aanbeveling 72 veelvuldig voorgeschreven in aanbestedingen ten behoeve van inspectie- en onderzoekwerkzaamheden. Door het succes van de Aanbeveling wordt deze ook vaak gebruikt voor de beschrijving van inspecties en onder - zoeken van andere materiaalsoorten dan beton. Dit geeft veelvuldig onduidelijkheden bij opdrachtgevers en opdrachtnemers. Hierdoor ontstond steeds meer de behoefte aan unifor - miteit en eenduidigheid op het vlak van: ? te volgen procedures; ? regels en eisen die gesteld worden aan de diepgang van de werkzaamheden; ? het doel en het minimale niveau van de rapportage. Om deze redenen is CUR-Aanbeveling 72 in eerste instantie als vertrekpunt genomen om uit te breiden naar een uniforme beschrijving van inspecties en advisering over meerdere materiaalsoorten en kritieke onderdelen. Dit heeft geresulteerd in een algemeen geldende CUR-Aanbeveling voor inspectie en advies van civieltechnische kunstwerken en de daarbij behorende specifieke handboeken. In eerste instantie voor civieltechnische (infrastructurele) constructies. Het is echter niet ondenkbaar dat ook voor objecten uit het bouwkundige en utilitaire vastgoed gebruik kan worden gemaakt van deze nieuwe aanpak. Er is getracht om aansluiting te vinden bij andere normen en richtlijnen zoals de NEN 2767 Conditiemeting. Dit heeft geresul - teerd in de voorliggende, nieuwe CUR-Aanbeveling 117. Publicatie hiervan impliceert dat CUR-Aanbeveling 72 voor kunstwerken komt te vervallen. Op dit moment worden de SBRCURnet handboeken behorende bij deze CUR-Aanbeveling 117 uitgewerkt voor de materialen staal, beton en hout. Bij gebleken draagvlak zullen de handboeken verder worden uit - gebreid met andere materialen, kritieke onderdelen en disciplines werktuigbouwkunde, elektrotechniek en besturingstechniek. Indien op een bepaald vlak reeds publiekelijk beschikbare kennisdocumenten en normen bestaan, zal hier naar verwezen worden. Voor de actuele status van de handboeken en templates zie http://www.sbrcurnet.nl/cur-aanbeveling-117. Toekomstige ontwikkelingen, zoals risicogestuurd inspecteren, inspectie met drones (robots), en moni - toringstechnieken met behulp van sensoren en chips die de SBRCURnet-commissie in samenspraak met het NVDO Inspectieplatform, opdrachtgevers, opdrachtne - mers en verenigingen voor ogen heeft, zijn ten tijde van het opstellen van deze Aanbeveling nog niet volledig inzichtelijk. Met name het opstellen en afstemmen van de handboeken vergt veel tijd (zie ook hoofdstuk 3). Op het moment van verschijnen van deze Aanbeve - ling was de samenstelling van SBRCURnet-commissie 1715 'Inspectie en advies civieltechnische construc - ties' als volgt: Jarit de Gijt (voorzitter), Maurice Reusen (rapporteur), Ad Oskam (secretaris), Jan Arends, Dirk Simon Beerda, Ane de Boer, Hans ten Boom, Robert van Breugel, Paul Copier, Yvonne Courage, Rindert van Dalen, John van Dijk, Emile Hoogterp, Martin de Jonker, Ton Keesmaat, Mark Lodema, Frits van Loenen, Erik Meijs, Nico Meininger, Klaas Otter, Jeroen Oentrich, Mark van Ramshorst, Maarten van Riel, Peter Rienks, Wilco Timmer, Jan van Vliet, Eric Waltje en Fred Jonker (projectmanager SBRCURnet). CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 8 CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 9 Inleiding 1 1 .1 Onderwerp Deze CUR-Aanbeveling geeft procedures, regels en eisen voor inspectie, advies en (nader) onderzoek in het kader van beheer van civieltechnische constructies en hun technische installaties. Opmerking: Deze CUR-Aanbeveling vormt één integraal geheel met SBRCURnet handboeken die zich richten op het materiaal en kritieke onderdelen (zie 3.1 Samenhang). De Aanbeveling kan als basis dienen voor het formu - leren van opdrachten voor inspectie, onderzoek en advies. Zij behandelt de inspectie van en het onderzoek aan de betreffende constructies of installaties, inclusief de advisering over het beheer en onderhoud aan deze constructies. De handboeken vormen een samenvatting van de op dit moment beschikbare kennis van materialen en kritieke onderdelen. De handboeken geven tevens richtlijnen voor inspectie aan de beschreven materialen en onderdelen. 1.2 Doelstelling en kennisover - dracht 1.2.1 Inleiding Uitvragen van opdrachtgevers naar de markt worden steeds complexer. Daarbij zijn de verwachtingen van de opdrachtgever over het resultaten niet altijd gelijk aan de interpretatie van de aanbieders. Dit verschil van inzicht wordt in de meeste gevallen pas tijdens de uitvoering van de opdracht duidelijk. Hierbij wordt onnodig veel tijd en energie besteed om uiteinde - lijk tot een oplossing te komen waarin beide partijen zich kunnen vinden. In voorkomende gevallen wordt onvoldoende rekening gehouden met de niet-expliciet geformuleerde verwachtingen van de opdrachtgever. Informatie over de aard en de inhoud van de werkzaam - heden wordt ten tijde van de aanbesteding vaak niet gedeeld door opdrachtgever en inschrijvende partijen. Een goed gedefinieerd referentiekader kan deze ver - schillen tussen de gevraagde en de geleverde kwaliteit en diepgang voorkomen. 1.2.2 Behoefte aan kennisontwikkeling binnen beheer en onderhoud De belangen binnen het beheer en onderhoud in Nederland zijn groot. De maatschappij gaat uit van een betrouwbare en efficiënte beschikbaarheid van de infra - structuur. Maar de bestaande infrastructuur veroudert en voldoet in veel gevallen niet meer aan de huidige normen. Sommige beheerders reserveren extra geld om een inhaalslag te maken, maar anderen moeten juist bezuinigen op beheer- en onderhoudsbudgetten. De beheer- en onderhoudsmarkt in Nederland is in beweging. Enerzijds professionaliseren partijen hun beheerorganisatie en verschuiven verantwoordelijkhe - den naar de markt door bijvoorbeeld prestatiegerichte onderhoudscontracten. Anderzijds blijkt dat de actuele status en risico's van de bestaande infrastructuur onvoldoende inzichtelijk zijn in aansluiting op wettelijke verplichting 1. Dit bleek onder andere uit de inspecties van het ministerie van VROM in 2009 [1]. In sommige gevallen leidt dit tot afsluiting of zelfs tot falen van de kunstwerken. Het blijkt dat bij veel beheerders de kennis over de status van constructies gecentreerd is bij een kleine groep (meestal oudere) medewerkers en vaak niet schriftelijk is vastgelegd. In sommige gevallen is er in het geheel geen actueel beeld van de conditie en de verwachte ontwikkeling van de conditie van de con - structies. Daarnaast spelen vergrijzing en het vermin - deren van de overdracht van kennis en kunde een belangrijke rol. Ook de wijze waarop informatie ingewonnen en verwerkt wordt staat nog altijd niet in verhouding tot het grote belang en impact van de informatie. Het ontbreekt in Nederland (maar ook daarbuiten) aan duidelijke uniforme standaarden en aan gestructureerde kennis - ontwikkelingen voor overheid, de markt en onderwijs. De opdrachtgevers en adviesbureaus hebben grote behoefte aan meer eenduidigheid en standaarden. Ook het onderwijs ziet de problematiek en wil graag leergangen ontwikkelen en onderzoek doen. Al met al voldoende motivatie om richtlijnen voor inspectie en advies van kunstwerken op te stellen. 1 Zoals het Bouwbesluit, Wegenwet en Wet op de Wegenlegger (niet uitputtend) CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 10 1.2.3 Doelen van deze CUR- Aanbeveling Deze CUR-Aanbeveling beoogt de volgende doelen te realiseren: 1. Bewustwording van beheer en onderhoud. 2. Duidelijkheid in rollen en verantwoordelijkheden van opdrachtgever en opdrachtnemer. 3. Efficiënt omgaan met mens en middelen. 4. Borgen van de kwaliteit en veiligheid van assets (kunstwerken) en het voldoen aan wet- en regelge - ving. 5. Borgen van de kwaliteit en diepgang van inspec - ties, nadere onderzoeken en rapportages door het geven en definiëren van onderzoek categorieën. 6. Zorg dragen voor een veilige manier van inspecte - ren en adviseren. 1.3 Wet- en regelgeving Wettelijke keuringen en verplichte inspecties zijn niet expliciet in deze CUR-Aanbeveling opgenomen. Reden daarvoor is dat de betreffende documenten en rege - lingen veelvuldig inhoudelijk wijzigen en er nieuwe versies verschijnen. Wet- en regelgeving heeft zijn weerslag op alle activiteiten binnen asset management en beheer en onderhoud aan kunstwerken. De SBRCURnet-commissie gaat ervan uit dat een beheerder , eigenaar maar ook een adviseur zich gedraagt als een goede huisvader (zie ook hiervoor onderstaande uitsneden van het Burgerlijk wetboek en het Bouwbesluit 2012). Hij of zij dient op de hoogte te zijn van de vigerende regels om invulling te geven aan de taak van goed huisvaderschap. Dit houdt tevens in dat wettelijke keuringen e.d. tijdig worden uitgevoerd en dat bij alle werkzaamheden rekening dient te worden gehouden met de vigerende wet- en regelgeving. Te denken valt aan Veiligheids- en Gezondheidsaspecten, ARBO- aspecten, maar ook keuringen volgens de machinerichtlijnen, liftkeuringen, NEN-keuringen (bijv. NEN 3140), Spoorwet, Scheep - vaartwet, Wegenwet en dergelijke. Burgerlijk wetboek 6:174: Risicoaansprakelijkheid 1. De bezitter (degene die veel te zeggen heeft over de opstal, hoeft niet\? gelijk te zijn aan de eigenaar) van een opstal (dijken, bruggen, wegen, fietspaden, bermen, wegmeubilair, sluizen, tunnels etc. Zie lid 6.) die niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven\? omstandigheden mag stellen, en waardoor gevaar voor personen of zaken ontstaat is, wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt, aansprakelijk, tenzij hij geen fout zou hebben begaan, indien hij dit gevaar op \?het tijdstip van het ontstaan ervan zou hebben gekend. 2. Bij erfpacht rust de aansprakelijkheid op de bezitter van het erfpachtsrecht. Bij openbare wegen rust\? zij op het overheidslichaam dat moet zorgen dat de weg in goede staat ve\?rkeert, bij kabels en leidingen op de kabel- en leidingbeheerder, behalve voor zover de kabel of leiding zich bevindt in een gebouw of werk en strekt tot toevoer of afvoer ten behoeve van dat g\?ebouw of werk. 3. Bij ondergrondse werken rust de aansprakelijkheid op degene die op het moment van het bekend worden van de schade het werk in de uitoefening van zijn bedrijf gebruik\?t. Indien na het bekend worden van de schade een ander gebruiker wordt, blijft de aansprakelijkheid rusten op degene die ten tijde van dit bekend worden gebruiker was. Indien de schade is bekend geworden na beëindiging van het gebruik van het ondergrondse werk, rust de aansprakelijkheid op degene die de laatste gebruiker was. 4. Onder opstal in dit artikel worden verstaan gebouwen en werken, die duurzaam met de grond zijn verenigd, hetzij rechtstreeks, hetzij door vereniging met andere gebouwe\?n of werken. 5. Degene die in de openbare registers als eigenaar van de opstal of van de\? grond staat ingeschreven, wordt vermoed de bezitter van de opstal te zijn. 6. Voor de toepassing van dit artikel wordt onder openbare weg mede begrepen het weglichaam, alsmede de weguitrusting. CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 11 Zowel in de uitvraag als tijdens de werkzaamheden (in welke inspectie- en onderzoekcategorie dan ook) dient hier invulling aan te worden gegeven. Aan de hand van de scope van de werkzaamheden moet een keuze worden gemaakt uit de diverse inspectie- en adviescategorieën (zie tabel 1) waarbinnen de borging aan de wet- en regelgeving kan worden uitgevoerd. De vraagspecificaties dienen hierin duidelijk te zijn. 1.4 Toepassingsgebied Deze CUR-Aanbeveling is bedoeld te worden toegepast op civieltechnische constructies en hun installaties in stand te houden gedurende de beheerfase, ongeacht de functie van de constructie of installatie. 1.5 Leeshulp In de digitale versie van deze CUR-Aanbeveling wordt gebruik gemaakt van hyperlinks. Met deze hyperlinks kan op een snelle wijze door het document genavi - geerd worden door op het betreffende woord te klikken met de control-toets ingedrukt. De hyperlinks zijn in de tekst in blauw en cursief weergegeven en opgenomen bij: ? Een term die opgenomen is in hoofdstuk 2 Termen en Definities en voor het eerst in de tekst is gebruikt. ? Verwijzingen vanuit de tekst naar paragraaf, hoofdstuk, of naar inspectiecategorie. ? In hoofdstuk 4 zijn bij de beschrijvingen van de cate - gorieën hyperlinks opgenomen om terug naar tabel 1 te springen. Burgerlijk wetboek 6:162: Schuldaansprakelijkheid 1. Hij die jegens een ander een onrechtmatige daad pleegt, welke hem kan worden toegerekend, is verplicht de schade die de ander dientengevolge lijdt, te vergoeden. 2. Als onrechtmatige daad worden aangemerkt een inbreuk op een recht en een\? doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelij\?k verkeer betaamt, een en ander behoudens de aanwezigheid van een rechtvaardigings\?grond. 3. Een onrechtmatige daad kan aan de dader worden toegerekend, indien zij te wijten is aan zijn schuld of aan een oorzaak welke krachtens de wet of de in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt. CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 12 CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 13 Termen en definities 2 Bij het opstellen van onderstaande definities zijn waar mogelijk de definities van CROW, Van Dale Woordenboek of Wikipedia gebruikt. A pag Acute bedreiging het plotseling optreden van een situatie met negatieve gevolgen voor het veilig functioneren van het kunstwerk 21 Archiefonderzoek het inventariseren, raadplegen en/ of bestuderen van tekeningen, berekeningen en rapportages, bestekken of andere documenten betreffende ontwerp, bouw, reparaties, renovaties of modificaties 23 Areaal het totaal van de te beheren objecten binnen en bepaald gebied (bron CROW) 23 As-built gegevens de gevens die de gebouwde situatie weergeven, zoals revisietekeningen, werk bestek, informatie uit inventarisatie, toestandsinspectie, contractopname, (deformatie) metingen en/of onderzoek materiaaleigenschappen 39 Aspect een specifieke eigenschap van het te beschouwen systeem, bijvoorbeeld als invalshoek van waaruit het optreden van het risico wordt beoordeeld 30 Asset management het professionele beheer van middelen, in dit geval kunstwerken, door overheden en bedrijven, gericht op het realiseren van bedrijfsdoelen 18 B Beheer het gepland en financieel verantwoord uitvoeren van maatregelen en activiteiten waardoor de functie van een systeem beschikbaar blijft (bron CROW) 9 Beheerder een publiekrechtelijke instantie of (rechts)persoon die toeziet op de instandhouding van o.a. een object, kunstwerk of waterstaatswerk 10 Beheerplan een plan dat de uitgangspunten, de aanpak en (financiële) planning van het beheer van een areaal inzichtelijk maakt voor de eigen organisatie, alsook voor derden 32 Beheersmaatregel een maatregel waarmee een geïdentificeerd risico kan worden beheerst, door de oorzaak of het gevolg van het risico (gedeeltelijk) weg te nemen (vrij naar bron CROW) 30 Bereikbaarheids- voorziening middel om de te inspecteren of te onderzoeken onderdelen op een veilige wijze te bereiken 21 Bouwbesluit een verzameling bouwtechnische voorschriften waaraan alle bouwwerken in Nederland, zoals woningen, kantoren, winkels, ziekenhuizen, maar ook gebouwen geen gebouw zijnde, waaronder kunstwerken, wettelijk minimaal moeten voldoen 10 Budgetraming een berekening vooraf van verwachte kosten met een bepaalde nauwkeurigheid ter bepaling van het budget 32 Budgettering het opstellen van een begroting 18 C Calamiteit een onverwachte gebeurtenis die ernstige schade kan veroorzaken 22 Constructieve veiligheid de veiligheid zoals vastgelegd in het vigerende Bouwbesluit die een bouwconstructie bezit tegen bezwijken 33 Contract- voorbereiding activiteiten om tot de beschrijving van het gewenste resultaat voor de uitvoering van werken te komen, bijvoorbeeld Bestek (RAW) of vraagspecificatie (UAV-GC) 26 D Decompositie het ontleden van een bouwwerk/ object in zijn samenstellende delen/ componenten (bron CROW) 20 Deformatiemeting het meten aan een object om vast te stellen of het object zich (on) stabiel gedraagt in een bepaalde periode of bij oorzaakbepaling van een schademechanisme. Het betreft vaak metingen van scheurwijdten, -lengten, -locatie en ?richting en/ of temperatuur-, vocht-, dikte- en verlengingsmetingen 25 Degradatiemodel de theoretische benadering van een proces waarbij een materiaal bepaalde fysieke eigenschappen verliest 35 Diagnose vaststelling van de schade-oorzaak 7 Directe kosten de kosten die rechtstreeks met de productie of levering vaneen product of dienst gemoeid zijn en aanwijsbaar aan dit product of deze dienst zijn toe te rekenen (bron CROW) 20 CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 14 E Eigenaar (rechts)persoon die het meest omvattend recht op een zaak heeft 10 Ervaringsniveau bepaalde mate van ervaring dat iemand in staat stelt een bepaalde taak uit te (gaan) voeren door gegevens (van externe bronnen) te verbinden, te laten reageren met eigen informatie, ervaringen en attitudes 22 Expert judgement inschatting van een of meerdere deskundige(n) op grond van zijn kennis en ervaring 33 F Faalwijze manier van falen van een (onderdeel van een) object, proces of een functie 30 Falen het niet (meer) op de gewenste wijze vervullen van een functie (bron CROW) 9 Foutenboom een schematische weergave van combinaties van oorzaken die tot bepaalde ongewenste gebeurtenissen, topgebeurtenissen genoemd, aanleiding kunnen geven 30 Functie de beoogde werking en verrichting van een product of dienst (bron CROW) 11 Functionele toestand de mate waarin de onderhoudsstaat van het kunstwerk tegemoet komt aan de impliciet of expliciet gestelde prestatie-eisen 24 G Gebrek een onregelmatigheid en/of afwijking in het materiaal of de structuur van iets, waardoor het object wordt verzwakt of verminderd zou kunnen functioneren 23 Gebruiksveiligheid de veiligheid voor gebruikers, passanten en (onderhouds)personeel en hun bezittingen 18 Gevolg de impact van een (on)gewenste gebeurtenis 30 Goed huisvader de goede huisvader is een juridisch principe dat er van uit gaat dat iemand zich redelijkerwijze als een verantwoord persoon gedraagt die alles doet wat nodig is om (voorzienbare) schade te voorkomen 10 H Herstelmaatregelen de maatregelen die nodig zijn om de achteruitgang van het kunstwerk door bepaalde ingrepen teniet te doen of terug te brengen in een bepaalde functionele staat in relatie tot de levensduur 27 Hoeveelheid- bepaling aan de hand van het bestek en tekeningen het berekenen van de benodigde hoeveelheden, materialen en/of constructieonderdelen 26 Huidige toestand de actuele omstandigheid waarin het object zich bevindt op het moment van inspectie 18 I Indirecte kosten de kosten die wel bij een specifieke kostencategorie in een raming horen maar niet aan een van de specifieke onderdelen van dat object kunnen worden toegerekend (bron CROW) 20 Informatiebehoefte datgene wat iemand met het oog op een bepaalde toepassing als informatie nodig heeft (wie, wanneer, waarom, wat) 18 Inspecteren het beoordelen of het in stand te houden product voldoet aan de eisen (bron CROW) 10 Inspectieafstand de afstand tussen het oog van de inspecteur en het te inspecteren onderdeel van een kunstwerk 20 Instandhouding het treffen van maatregelen en het uitvoeren van werkzaamheden waardoor een object aan de gestelde doelen blijft beantwoorden (bron CROW) 18 Intakegesprek een oriënterend gesprek tussen opdracht gevende en opdracht nemende instantie 24 K Kans een maat voor de waarschijnlijkheid van optreden van een gebeurtenis of waarde (bron CROW) 30 Kennisniveau de mate van kennis die iemand in staat stelt een taak uit te (gaan) voeren door gegevens (van externe bronnen) te verbinden, te laten reageren met eigen informatie, ervaringen en attituden 23 CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 15 L Levensduur- verwachtingde verwachte restlevensduur waarbij een object of onderdeel daarvan functioneert binnen de gestelde eisen op basis van de huidige onderhoudsstaat en het uitvoeren van normaal onderhoud 35 LMRA een korte risicobeoordeling die uitgevoerd wordt direct voor aanvang van de werkzaamheden op de werkplek door de medewerkers die de werkzaamheden gaan uitvoeren. De term uit het Engels en staat voor Last Minute Risk Analysis 45 M Meerjaren- onderhouds- planning een planning, als onderdeel van een beheer en onderhoudsplan, voor de uitvoering van noodzakelijk onderhoud voor een object of areaal van objecten, waarin minimaal een beschrijving van het object resp. areaal, de periode en tijdschema en de uit te voeren taken 19 Milieu afschermende maatregelen maatregelen die de impact van de uitvoering van inspectie of onderhoud beperken 28 N Netwerk aaneenschakeling van assets die samen het net van wegen, vaarwegen of watersystemen vormen 19 O Omgevingsfactoren factoren in de directe omgeving van het kunstwerk die het functioneren of beheer en onderhoud van het object beïnvloeden 26 Onderzoek het uitvoeren van metingen en het technisch beoordelen van de constructie ofwel onderdelen daarvan 9 Onderzoeksgebied afkadering van delen van het kunstwerk, waarbinnen inspectie, onderzoek of berekeningen worden uitgevoerd 19 P Prijspeil de datum die in een raming voor de prijzen, normen en kostenkentaken is gehanteerd. Meestal is dit de datum die is gekoppeld aan de gebruikte (kostprijs-/norm-)bestanden(bron CROW) 20 Prognose voorspelling van de ontwikkeling van schade, deformatie of levensduur 7 Programmering het plannen van de uitvoering van scala van activiteiten zoals uitvoeren van inspectie, metingen, onderzoek en onderhoud 18 R Ramingsmethodiek de wijze van het berekenen van de te verwachte kosten voor de uitvoering van werkzaamheden 20 Restlevensduur resterende periode gedurende welke een object of een deel daarvan voldoet aan funcionele eisen met inachtneming van regulier onderhoud, zonder ingrijpende maatregelen. 28 Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RIE) een inventarisatie van de gevaren binnen een bedrijf met betrekking tot de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de werknemers. In de evaluatie wordt van deze gevaren een risico-inschatting gemaakt, waarbij gekeken wordt naar de kans dat een gevaar zich voordoet, het effect dat het teweegbrengt en de frequentie waarmee werknemers aan het gevaar worden blootgesteld. In de RIE moet een Plan van Aanpak (PVA) worden opgenomen waarin is aangegeven welke maatregelen de werkgever gaat nemen in verband met de geconstateerde risico's, en binnen welke termijn deze worden genomen 44 Risicoreservering een financiële reservering ter dekking van de kennis- en toekomstonzekerheden van het project 20 S Schade een onvolkomenheid in de constructie. Zie ook gebrek 26 Schademechanisme het mechanisme dat heeft geleid of in de toekomst kan leiden tot schade 35 Scope het totaal van producten en diensten dat in het kader van een project dient te worden geleverd (bron CROW) 38 reikwijdte of omvang van een opdracht 11 CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 16 T Toekomstige toestand de verwachte toekomstige omstandigheid waarin het object zich zal bevinden 18 V Veiligheids- en Gezondheidsdossier wettelijk verplichte objectspecifieke beschrijving specifieke gevaren 20 variatiecoëfficiënt de variatiecoëfficiënt is de standaardafwijking gedeeld door de absolute waarde van het gemiddelde. In de statistiek wordt de variatiecoëfficiënt gebruikt als relatieve spreidingsmaat, wat inhoudt dat de spreiding gemeten wordt ten opzichte van de verwachtingswaarde of het gemiddelde. De variatiecoëfficiënt wordt zowel gedefinieerd bij een steekproef als bij een populatie 32 Vaste gegevens kenmerkende objectgegevens die tijdens de gebruiksfase niet wijzigen 23 VCA Veiligheids Certificaat Aannemers 44 Veilig werken veilig werken is in de praktijk het werken met veilige en goedgekeurde middelen in een veilige omgeving met veilig gedrag van de betrokkenen in de uitvoering 20 Veiligheid- en Gezondheidsplan (V&G-plan) het plan beschrijft hoe opdrachtgever, hoofd- en onderaannemer(s) samenwerken en welke veiligheidsmaatregelen zij treffen om de veiligheid van de werknemers te waarborgen 44 Verkeers- maatregelen maatregelen om het verkeer af te schermen van de beoogde werkplek, zodat er zowel een veilige werkplek ontstaat alsook het verkeer veilig kan passeren langs de betreffende werkplek 21 Visueel inspecteren het beoordelen van de situatie, hoofdzakelijk met het blote oog, enkele eenvoudige visuele hulpmiddelen en gebruikmakend van eenvoudige meetmiddelen 21 Vraagspecificatie contractdocument waarin de vraag van een opdrachtgever aan een (potentiële)_ opdrachtnemer specifiek wordt omschreven 11 Vuistregel een makkelijk toe te passen vereenvoudigde procedure voor een normaal gesproken complexe procedure 33 W Waarnemingsafstand de afstand tussen het menselijk oog en een waargenomen punt bij een visuele inspectie 43 WBU (werkbare uren) de uren op een dag of in een periode waarop de mobiliteitsmanager werkzaamheden op de rijbaan, spoorbaan of vaarweg met bepaalde hinder voor de weggebruiker toestaat 29 Werk- en denkniveau bepaalde mate van werk- en denkkracht die iemand in staat stelt een bepaalde taak uit te (gaan) voeren door gegevens (van externe bronnen) te verbinden, te laten reageren met eigen informatie, ervaringen en attitudes 22 CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 17 Methodiek / opbouw CUR-Aanbeveling 3 3 .1 Samenhang Deze CUR-Aanbeveling vormt een integraal onderdeel met diverse (nog te verschijnen) SBRCURnet handboe - ken. De Aanbeveling geeft een generieke beschrijving en de methodiek. De handboeken bevatten specifieke kennis betreffende constructies, materialen en kritieke onderdelen. De Aanbeveling en de handboeken vormen een onlos - makelijk geheel, maar hebben ieder hun eigen doel en uniforme opbouw. De documenten worden hieronder beknopt beschreven. Figuur 1 Schematisch overzicht 2 kennisopbouw kunstwerken 2 Deze overkoepelende CUR-Aanbeveling 117 is als eerste opgesteld. Ten aanzien van de SBRCURnet handboeken is het deel over Staal ontwikkeld. De handboeken Beton en Hout zijn in voorbereiding. De overige handboeken in het gebouw worden naar behoefte en draagvlak verder ontwikkeld. Ook voor kennisgebieden die nog niet in het gebouw genoemd worden zal bij behoefte en draagvlak een handboek ontwikkeld worden. De ontsluiting via een database is in overweging. CUR Aanbeveling CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 18 Generieke beschrijving en methodiek In de Aanbeveling worden de diverse categorieën van inspectie, onderzoek en advies en hun toepas - sing beschreven. Dit document is bedoeld om kaders te scheppen waarmee eenduidige afspraken tussen verschillende partijen gemaakt kunnen worden. Met de omschrijvingen van de categorieën (zie 3.3 en verder) is getracht om de opdrachtgever, handvatten te geven om de juiste inspecties, onderzoeken, analyses en advies uit te vragen. Er wordt gebruik gemaakt van een modulaire opbouw waardoor elke gewenste combi - natie van inspectie, onderzoek, analyse of advies kan worden uitgevraagd. Bij de uitvraag dient derhalve de opdrachtgever zich te realiseren welke werkzaamheden hij of zij aan de markt vraagt door het opknippen van deze werkzaamheden in modulaire blokken (overlap is in sommige gevallen mogelijk). De modulaire opbouw zorgt tevens dat alle betrokken partijen inzicht hebben in de inspecties en onderzoeken van de betreffende kunstwerken. Handboeken In de handboeken wordt de aanwezige kennis met betrekking tot constructies en hun onderdelen en de gebruikte materialen gebundeld. Tevens wordt per onderdeel / materiaal aangegeven wat de aandachts - punten zijn voor inspectie en wat verwacht mag worden van het resultaat van de inspecties / onderzoeken uit de verschillende klassen. De handboeken bevatten een niet uitputtende hoeveelheid kennis waar een inspec - teur en/of adviseur rekening mee kan houden bij het komen tot de juiste advisering. Zowel de Aanbeveling als ook de handboeken kunnen los van elkaar worden gebruikt. De SBRCURnet-com - missie 1715 raadt echter het gebruik van beide onderde - len aan om een goede beheer- en onderhoudsstrategie te kunnen krijgen. 3.2 Methodiek Om een goede invulling te geven aan de doelstellin - gen van deze SBRCURnet-commissie zoals omschre - ven in paragraaf 1.2.3 is het zaak om de diversiteit aan bestaande inspecties en nadere onderzoeken te categoriseren in een viertal hoofdcategorieën. Deze hoofdcategorieën zijn zodanig gekozen dat zij samen - hangen met het doel en de diepgang van de inspecties en advies. De categorieën variëren van eenvoudig uit te voeren werkzaamheden tot zeer uitvoerige werkzaam - heden. De kosten variëren daardoor ook per categorie. De onderlinge samenhang is opbouwend van groflijnig naar verfijnd inspectiewerk en advisering. Zo kan een inspectie uit de eerste categorie (A), afhankelijk van de bevindingen, leiden tot een volgende categorie. Op deze wijze wordt een uniforme manier van werken bewerkstelligd waarbij de minimale diepgang van de inspecties, nader onderzoeken en advisering is afge - kaderd. Om de signalerende functie van inspecties en nadere onderzoeken te behouden is het tevens noodzakelijk een periodieke verdeling te kiezen waarop onderzoeken aan objecten wordt uitgevoerd. Dit verschilt per categorie. Zowel opdrachtgever als opdrachtnemer verkrijgen op deze wijze tijdig de juiste informatie om de werkzaam - heden naar ieders tevredenheid uit te kunnen voeren, af te ronden en de juiste output te verkrijgen zonder onnodig onderzoek te verrichten en daarmee meer kosten te maken. Dit alles met in het achterhoofd het beoogde doel van de inspectie in het brede kader van goed beheer en onderhoud, asset management , budgettering , programmering en instandhouding . Waarbij invulling wordt gegeven aan de wensen en eisen van de opdrachtgever. Daarbij wordt inzicht verkregen in de staat van onderhoud of noodzakelijk onderhoud. 3.3 Inspectie- en advies- categorieën Inspecties, analyses, onderzoeken en advisering kunnen in vier hoofdcategorieën verdeeld worden: A. Activiteiten die iets vertellen over de gebruiksveiligheid . B. Activiteiten die iets vertellen over de huidige toestand . C. Activiteiten die iets vertellen over de toekomstige toestand . D. Activiteiten die invulling geven aan een bijzondere informatiebehoefte . De in deze CUR-Aanbeveling beschreven activiteiten staan vermeld in het volgende overzicht. CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 19 Afhankelijk van het doel van de inspectie is een com- binatie van categorieën uiteraard mogelijk en in veel gevallen zelfs wenselijk om invulling te geven aan de informatiebehoefte voor het beheer van kunstwerken en aan asset management. Voor de definitie en invulling van de categorieën wordt verwezen naar hoofdstuk 3. Belangrijk is om bij het opstellen van de uitvraag het onderzoeksgebied (de scope) eenduidig te omschrijven en in te delen naar de categorieën en de kaders aan te geven zoals genoemd in de paragrafen 3.5 Uitvraag activiteiten en 4.1 Voorbereiding uitvoering. Op deze wijze weet iedere partij tot waar de grenzen van de inspectie, het nader onderzoek en/of de advise- ring reiken. De grenzen kunnen bijvoorbeeld worden bepaald op basis van vakgebieden (civiel, werktuig- bouwkunde, elektrotechniek en besturingstechniek I&A). De opdrachtgever dient in de uitvraag aan te geven op welke vakgebieden de uitvraag betrekking heeft. De grenzen kunnen ook bepaald worden op basis van de fysieke grenzen van de constructies. Een netwerk kan meerdere schakels bevatten of slechts een bepaald onderdeel van een element of bouwdeel. De omschrijving van de scope bepaalt naast het budget ook de reikwijdte van de uit te voeren inspectie- en advieswerkzaamheden. Zo kan bijvoorbeeld binnen een netwerk per schakel gekeken worden wat de effecten zijn voor de andere schakels in het netwerk indien de functie vermindert dan wel verandert of kan in de scope zijn aangegeven dat deze effecten niet behoeven te worden meegenomen. De keuze van de reikwijdte van het onderzoek ligt daarbij bij de opdrachtgever. Ter illustratie zijn in hoofdstuk 6 nog enkele voor- beelden van momenteel frequent voorkomende uitgevraagde inspecties opgenomen. Daarbij worden ook veel gebruikte synoniemen gebruikt die vóór het verschijnen van deze CUR-Aanbeveling per opdracht- gever en opdrachtnemer qua betekenis en invulling wisselden. 3.4 Risicogestuurd beheer en onderhoud Asset management draait om het in balans brengen en houden van prestaties, kosten en risico's. Afhankelijk van de mate van volwassenheid van de beheerorga- nisatie gebeurt het balanceren op een meer of minder expliciete manier. Bij het inrichten van het beheer en onderhoud kan de NEN-EN-ISO 5500x-serie Asset Management gevolgd worden. Risicobeheersing is bij de professionalisering van asset management een belangrijk sturingsmiddel waarmee de organisatiedoe- len kunnen worden vertaald naar meetbare resultaten op zowel strategisch, tactisch als operationeel niveau. Om op objectniveau risico's te beoordelen is in deze CUR-Aanbeveling categorie C1 - Risicoanalyse opgenomen. Deze analyse kan op een kwalitatieve manier op objectniveau of op onderdelen daarvan uitgevoerd worden. Of bij een hogere mate van volwas- senheid van asset management en risicobeheersing kan de analyse ook op (semi-)kwantitatieve wijze uitge- voerd worden. In beide gevallen zal de wijze van risico- beoordeling en -analyse afgestemd moeten zijn op de manier waarop de beheerorganisatie met risicosturing om wil gaan. 3.5 Uitvraag activiteiten Bij iedere uitvraag dient de scope goed gedefinieerd te zijn. Een expliciete uitvraag met heldere prijsbepalende scopegrenzen nodigt uit tot het maken van een verge- lijkbare ondubbelzinnige aanbieding. GebruiksveiligheidHuidige ToestandToekomstige toestandBijzondere informatiebehoefte A1 - Schouw B1 - Inventarisatie B2 - Toestandsinspectie B3 - Contractuele vooropname B4 - Contractuele eindopname B5 - Hersteladvies C1 - Risicoanalyse C2 - Meerjarenonderhouds- planning en budgetraming C3 - Constructieve beschouwing C4 - Analyse restlevensduur D1 - Onderzoek materiaal- eigenschappen D2 - Verf ijnde f inanciële onderbouwing D3 - Verif icatieberekening D4 - Monitoring Tabel 1 Overzicht Inspectie- en adviescategorieën CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 20 Voorbeelden van prijsbepalende scopegrenzen zijn: ?De uit te voeren categorie van inspectie, advisering of onderzoek (zie hoofdstuk 4). ?Welke vakgebieden betreft de uitvraag? ?Civiele techniek, werktuigbouwkunde, elektro- techniek en besturingstechniek I&A ? In hoeverre dient de (directe) omgeving te worden beschouwd bij inspecties? ?Constructie of onderdelen daarvan. ?Bovenbouw en onderbouw/fundering. ?Aansluitende oeverconstructies tot een bepaalde lengte. ? Aansluitende remming- en/of geleidewerken beschouwen of niet. ? Bedieningsgebouwen beschouwen of niet. ?Aansluitende verhardingen tot een bepaalde afstand. ? Verhardingen en andere onderdelen onder bij- voorbeeld viaducten. ? Waterbodems langs oeverconstructies. ?Op welke afstand dient er geïnspecteerd te worden (inspectieafstand)? ?Alles binnen handbereik. ?Alleen de risico's binnen handbereik op basis van vooraf uit te voeren risicoanalyse. ? Vanaf 5 meter afstand. ?Op welk niveau dienen risico's beschouwd te worden voor C1 - Risicoanalyse? (Objectniveau, object + directe omgeving, de gehele corridor, het gehele netwerk). ?De kaders van de risicobeoordeling. ?Ramingsmethodiek, bijvoorbeeld volgens CROW 137 [2], de ramingsnauwkeurigheid, inhoud directe en indirecte kosten, prijspeil en risicoreserveringen ? ?Op welk niveau dienen herberekeningen uitge- voerd te worden voor D3 - Verificatieberekening? (Objectniveau, object + directe omgeving, de gehele corridor, het gehele netwerk). ? Beschikbaarheid en aanleveren van V&G dossier (indien niet beschikbaar apart of aanvullend uit te vragen). ? Mate van reiniging, voorafgaand aan inspectie en/of onderzoek. ?Andere aspecten die van belang zijn voor de uitvoe- ring en/of het resultaat. ?Of er advies gegeven dient te worden over de con- stateringen en bevindingen uit de inspecties. Gewenste aanvullende informatie bij uitvraag: ? De decompositie moet ofwel overlegd zijn, of de eisen aan de opzet van de decompositie aangege- ven zijn. ?Asbestvrijverklaring per object. ?Wijze van rapporteren en aanleveren van de resul- taten. ?Gewenst overleg met opdrachtgever. ?Het aanleveren van een plan van aanpak, uitvoe- ringsplan, projectmanagementplan, projectkwaliteits- plan e.d. door opdrachtnemer. 3.6 Voorbereiding activiteiten Bij de voorbereiding op een inspectie in de offertefase is het van belang inzicht te hebben in de constructie. Dit kan onder meer betrekking hebben op de toe- gepaste materialen, geometrie en/of afmetingen op tekeningen en berekeningen over de opbouw van de constructie en het krachtenspel in de constructie, op de eventuele aanwezigheid van sparingen in het staal en op gegevens over in het verleden uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden aan de constructies. De opdrachtgever dient deze documenten, voor zover beschikbaar, aan de inspecteur ter beschikking te stellen. In volgende paragrafen zijn bij de verschil- lende categorieën de benodigde en gewenste infor- matie benoemd. In de informatie checklist http:// www . sbrcurnet.nl/cur-aanbeveling-117 zijn de documenten opgenomen die van belang zijn. Om de inspecties op een veilige wijze uit te voeren is in de voorbereiding van de inspectiewerkzaamheden bijzondere aandacht nodig voor veilig werken. Hiervoor wordt verwezen naar paragraaf 4.4 Veiligheid bij inspectiewerkzaamheden. CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 21 3 .7 Hoofdcategorie A: Activiteiten die iets vertellen over gebruiks - veiligheid Bij deze categorie wordt een beeld gegeven van de gebruiksveiligheid op het moment van inspectie. Hier valt één categorie schouw onder. 3.7.1 A1 Schouw Doel Inzicht in de huidige gebruiksveiligheid van de constructie(s). Beschrijving Een visuele inspectie voor het signaleren van (acute) bedreigingen voor de gebruiksveiligheid. Gebruiksveiligheid: 'De veiligheid voor gebruikers, passanten en (onderhouds)personeel en hun bezittingen' Te leveren producten door opdrachtnemer ? Een beknopt rapportageformulier van maximaal 1 A4 per constructie. ? Op dit ingevulde formulier wordt vermeld: ? Constructienummer en naam. ? Inspectiemoment (datum, tijd en weersgesteldheid). ? Inspecteur (naam). ? Registratie van alle constateringen die een aantasting van de gebruiksvei\?ligheid vormen (omschrijving constatering, inschatting omvang, locatie, invloed op gebruiksveiligheid). ? Fotoregistratie van alle constateringen, met informatie over locatie, tijdstip en datum opname. Benodigde informatie vooraf door opdrachtgever Noodzakelijk bij uitvraag: ? Vaste gegevens van de constructies, met daarin: ? Naam en nummer van de constructies. ? Overzichtsfoto's. ? Locatie / ligging. Kenmerken uitvoering ? Beoordeling vanaf het maaiveld en/of de waterlijn van de boven het maaiv\?eld en/of waterlijn gelegen ? onderdelen. ? Niet onder handbereik, vanaf maaiveld, buiten het verkeer (geen verkeersmaatregelen ). ? Visueel inspecteren zonder toepassing van bereikbaarheidsvoorzieningen . ? Bij voorkeur op basis van een checklist. ? Enkel signalering van de zaken die een acuut risico vormen (geen risicoanalyse) op moment van scho\?uw. CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 22 3.8 Hoofdcategorie B: Activiteiten die iets vertellen over de huidige toestand Bij deze categorie wordt een beeld gegeven van de huidige toestand en het daarmee samenhangende advies, rekening houdend met het verleden en de maatregelen. Inzet mensen ? Kennisniveau: technisch-inhoudelijke kennis. ? Aantoonbaar werk- en denkniveau : minimaal MBO. ? Gewenst: Inspectie en beheer kunstwerken, niveau 1 (Betonvereniging). ? Ervaringsniveau : minimaal 1 jaar. ? Aantal personen in het kader van veilig werken conform paragraaf 4.4. Frequentie van uitvoering ? Minimaal jaarlijks of ? Op basis van klacht of calamiteit of ? Hoogfrequent op basis van schouwrondes zoals binnen de eigen beheersyste\?matiek is afgesproken. Te combineren met ? Niet van toepassing. Mogelijke vervolgstappen ? B2 - Toestandsinspectie. Huidige toestand B1 - Inventarisatie B2 - Toestandsinspectie B3 - Contractuele vooropname B4 - Contractuele eindopname B5 - Hersteladvies CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 23 3.8.1 B1 - Inventarisatie Doel Inzicht in de samenstelling van het areaal , de vaste gegevens per constructie, de toegepaste materialen en afme - tingen van onderdelen. Beschrijving Het opbouwen of actualiseren van de gegevens door uitvoering van archiefonderzoek en/of inventarisatie op locatie. Te leveren producten door opdrachtnemer ? Overzichtslijst(en) met: ? Vaste gegevens per constructie. Bijvoorbeeld: objectcode, naam, type constructie, materialen, afmetingen, locatie, functie, verkeerklasse, decompositie etc.. De opdrachtgever dient in de uitvraag de gewenste gegevens te benoemen. ? Per constructie een 'paspoort' met de vaste gegevens, de ligging en overz\?ichtsfoto's (1x zij-aanzicht, 1x bovenaanzicht). ? Objectspecifieke decompositie. ? Objectspecifieke basis tekening ten behoeve van inspectie. Benodigde informatie vooraf door opdrachtgever Bij uitvraag: ? Noodzakelijke informatie: ? Specifiek doel van inventarisatie (archiefonderzoek of inventarisatie\? ter plaatse). ? Aantal constructies (alle objecten of een steekproef ). ? Beschrijving en specificatie van de op te leveren informatie. ? Gewenste informatie: ? Lijst met de constructies. ? Kaart met locaties van de constructies. ? Technische informatie van de constructies. Kenmerken uitvoering ? Archiefonderzoek: Raadplegen / bestuderen van tekeningen en bestaande rapportages, bestekken of andere documenten. ? Op locatie: Opname van de op of boven de waterlijn gelegen, boven het maaiveld geleg\?en of zonder bereikbaarheids - voorzieningen te bereiken onderdelen. Gericht op vaststellen materiaal, omvang / hoeveelheden. ? Géén vastlegging van gebrek en of technische staat. Inzet mensen ? Kennisniveau : technisch inhoudelijke kennis of algemene kennis van civieltechnische constructies. ? Aantoonbaar werk- en denkniveau: minimaal MBO. ? Ervaringsniveau: minimaal 1 jaar. ? Aantal personen in het kader van veilig werken conform paragraaf 4.4. Frequentie van uitvoering ? Eénmalig of bij wijziging van beheerkaders. CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 24 3.8.2 B2 - Toestandsinspectie Te combineren met ? B2 - Toestandsinspectie Mogelijke vervolgstappen ? B2 - Toestandsinspectie Voorbeeld (niet uitputtend) ? Inventarisatie van leuninghoogte. ? Decompositie volgens NEN 2767 Doel Inzicht in de huidige staat van de constructie. Beschrijving Visuele inspectie om de huidige functionele toestand van de constructie \?vast te leggen. Te leveren producten door opdrachtnemer Rapportage met daarin: ? Constructienummer en naam. ? Inspectiemoment (datum / tijd). ? Inspecteur (naam). ? Beschrijving van de constructie. ? De functionele toestand van alle zichtbare onderdelen, per onderdeel. ? De gebreken vermelden met omvang, aantal en locatie, oorzaak en hun gevolgen voor het functioneren. ? Fotoregistratie van alle constateringen, met informatie van locatie, tijdstip en datum opname. ? Inspectietekening met ingetekende gebreken (facultatief, afhankelijk van complexiteit van object). Benodigde informatie vooraf door opdrachtgever ? Noodzakelijk bij uitvraag: ? Naam en nummer(s) van de constructie(s). ? Overzichtsfoto's en locaties. ? Beschrijving van de gewenste wijze van registreren van gebreken. Bijvoorbeeld 'aangevuld met Conditiemeting conform NEN 2767-4'. ? Gewenst voor start werkzaamheden: ? Intakegesprek met aandacht voor scope, bereikbaarheid, veiligheid en omgevingsfactoren, (beheer)verantwoordelijkheden). ? Mate van reiniging. ? Object specifieke inspectietekening per object. CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 25 Kenmerken uitvoering ? Inspectie van alle op of boven de waterlijn, boven het maaiveld gelegen \?onderdelen en/of onderdelen die bereikbaar zijn in kelders e.d.. ? Visuele inspectie, aangevuld met bijvoorbeeld 'luisterend afkloppen', prikken en voelen. ? Toepassing van beperkte bereikbaarheidsvoorzieningen: ladder, waadpak, boot. ? Waar mogelijk onder handbereik met toepassing van beschreven bereikbaarhe\?idsvoorzieningen. ? Inspectie vanachter de geleiderail. Indien de rijbaan moet worden betred\?en dient dit vooraf bij de uitvraag gemeld te worden. ? Géén risicoanalyse opstellen. (Risicobeoordeling wordt impliciet \?meegenomen en komt tot uiting op het moment van het constateren van gebreken en tekortkomingen). ? Bij gebleken constructieve consequenties vanuit geconstateerde gebreken, dient een constructeur geraad - pleegd te worden. Inzet mensen ? Ten minste 1 ervaren hoofdinspecteur van de juiste discipline (civieltec\?hnisch, mechanisch of elektrotechnisch). ? Aantoonbaar werk- en denkniveau: (hoofdinspecteur): HBO of MBO met relevante ervaring.\? ? Gewenst: Inspectie en beheer kunstwerken, niveau 2 (Betonvereniging). ? Ervaringsniveau (hoofdinspecteur): Minimaal 3 jaar (HBO) tot 5 jaar \?(MBO). ? Aantal personen in het kader van veilig werken conform paragraaf 4.4. Frequentie van uitvoering ? Afhankelijk van aard van constructies: 1x per 1 - 6 jaar. Te combineren met ? B1 - Inventarisatie (bijvoorbeeld voor documentcontrole ter plaatse ) ? C1 - Risicoanalyse ? C2 - Meerjarenonderhoudsplanning en budgetraming ? C4 - Analyse restlevensduur Mogelijke vervolgstappen ? D4 - Monitoring ,(bijvoorbeeld deformatiemetingen ) ? C4 - Analyse restlevensduur ? D1 - Onderzoek materiaaleigenschappen , (bijvoorbeeld ASR-onderzoek volgens CUR-Aanbeveling 102), Indien B2 Toestandsinspectie voldoende informatie heeft opgeleverd kan het zijn dat\? de uitvoering van D1 geen meerwaarde heeft om tot advisering te komen. Voorbeelden ? NEN 2767-4: 2011 Conditiemeting Infrastructuur. ? NEN 3140: 2011 Bedrijfsvoering van elektrische installaties ? Laagspanning. ? NEN 6787:2003 Het ontwerpen van beweegbare bruggen-Veiligheid. Indien één van genoemde voorbeelden uitgevoerd moet worden, dient \?dit expliciet vermeld te worden in de uitvraag. CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 26 3.8.3 B3 - Contractuele vooropname Doel Inzicht in de uit te voeren maatregelen ten behoeve van de contractvoorbereiding (bijvoorbeeld RAW of UAV-GC). Beschrijving Visuele inspectie om nauwkeurig de aard, omvang en locatie van de aanwezige gebreken en onderhouds- behoefte vast te stellen. Te leveren producten door opdrachtnemer Rapportage met daarin: ? Constructienummer en naam. ? Inspectiemoment (datum / tijd) en inspecteur (naam). ? Beschrijving van de constructie. ? Beschrijving (omgevings)factoren , die voor uitvoering van belang zijn. ? De aanwezige gebreken en onderhoudsbehoefte vermelden met exacte omvang, aantal en locatie. ? Fotoregistratie van alle constateringen en hun omgeving en van construct\?ie en de omgeving en alle relevante onderdelen (overzichtsfoto's), met informatie van locatie, tijdstip en datum opname. ? Overzicht van uitgetrokken hoeveelheden. Benodigde informatie vooraf door opdrachtgever ? Noodzakelijk bij uitvraag: ? Naam en nummer(s) van de constructie(s). ? Overzichtsfoto's en locaties. ? Indien aanwezig: eerdere inspectierapporten / registratie van de toestan\?d. ? Gewenst voor start werkzaamheden: ? Intakegesprek met aandacht voor scope, bereikbaarheid, veiligheid en omgevingsfactoren . Revisie- en/of bouwtekeningen t.b.v. hoeveelheidbepaling . Kenmerken uitvoering ? Inspectie van alle op of boven de waterlijn en boven het maaiveld gelege\?n onderdelen. ? Visuele inspectie, aangevuld met 'luisterend afkloppen', prikken en voelen. ? Toepassing van beperkte bereikbaarheidsvoorzieningen: ladder, waadpak, boot. ? Schade plekken volledig onder handbereik, ook indien uitgebreidere hiervoor bereikba\?arheids-voorzieningen noodzakelijk zijn. ? Géén risico-analyse. (Risicobeoordeling wordt impliciet meegenomen en komt tot uiting op het moment van het constateren van tekortkomingen). Inzet mensen ? Ten minste 1 ervaren adviseur van de juiste discipline (civieltechnisch,\? mechanisch of elektrotechnisch). ? Aantoonbaar werk- en denkniveau: HBO of MBO met relevante ervaring, aangevuld met releva\?nte cursussen (bijvoorbeeld Betononderhoudskundige, Inspectie en beheer kunstwerken, niveau 2. ? Ervaringsniveau: Minimaal 3 jaar (HBO) tot 5 jaar (MBO). ? Aantal personen in het kader van veilig werken conform paragraaf 4.4. CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 27 3.8.4 B4 - Contractuele eindopname Frequentie van uitvoering ? Eénmalig, voorafgaand aan contractvoorbereiding. Te combineren met B5 - Hersteladvies C1 - Risicoanalyse , indien herstelmaatregelen gebaseerd dienen te worden op expliciete risico's. Mogelijke vervolgstappen D1 - Onderzoek materiaaleigenschappen Doel Inzicht in de kwaliteit van uitgevoerde bouw-, herstel- of onderhoudswer\?kzaamheden. Beschrijving Toetsing van uitgevoerde werkzaamheden en de kwaliteit aan de contractstu\?kken. Te leveren producten door opdrachtnemer Rapportage met daarin: ? Constructienummer en naam. ? Inspectiemoment (datum / tijd) en inspecteur (naam). ? Beschrijving van de constructie. ? Beschrijving van de uitgevoerde werkzaamheden, met resultaat toetsing aa\?n contractstukken. ? De aanwezige gebreken met exacte omvang. ? Fotoregistratie van resultaat uitgevoerde werkzaamheden en aanwezige geb\?reken, met informatie over locatie, tijdstip en datum opname. ? Eventueel verificatie as-built tekeningen. Benodigde informatie vooraf door opdrachtgever ? Noodzakelijk bij uitvraag: ? Naam en nummer(s) van de constructie(s). ? Overzichtsfoto's en locaties. ? Contractstukken en tekeningen. ? Gewenst voor start werkzaamheden: ? Intakegesprek met aandacht voor uitgevoerde werkzaamheden. Kenmerken uitvoering ? Inspectie van alle op of boven de waterlijn en boven het maaiveld gelege\?n onderdelen. ? Visuele inspectie, aangevuld met 'luisterend afkloppen', prikken en voelen. ? Toepassing van beperkte bereikbaarheidsvoorzieningen: ladder, waadpak, boot. ? Géén risico-analyse. (Risicobeoordeling wordt impliciet meegenomen en komt tot uiting op het moment van het constateren van tekortkomingen). CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 28 3.8.5 B5 - Hersteladvies Inzet mensen ? Ten minste 1 ervaren adviseur van de juiste discipline (civieltechnisch,\? mechanisch of elektro-technisch). ? Aantoonbaar werk- en denkniveau : HBO of MBO met relevante ervaring, aangevuld met relev\?ante cursussen (bijvoorbeeld Betononderhoudskundige, Inspectie en beheer kunstwerken, niveau 2. ? Ervaringsniveau: Minimaal 3 jaar (HBO) tot 5 jaar (MBO). ? Aantal personen in het kader van veilig werken conform paragraaf 4.4. Frequentie van uitvoering ? Eénmalig, na uitvoering van contract of bij overdracht van verantwoor\?delijkheden. Te combineren met C1 - Risicoanalyse , indien de opname gebaseerd dienen te worden op expliciete risico's of Systeem gerichte contractbeheersing (SCB). Mogelijke vervolgstappen C4 - Analyse restlevensduur D1 - Onderzoek materiaaleigenschappen B5 - Hersteladvies Doel Inzicht in de meest doelmatige maatregelen voor uitvoering van herstel (\?en onderhoud) van de constructie en de hiermee gepaard gaande kosten. Beschrijving Analyse van de beschikbare informatie en uitwerking tot adviezen voor he\?rstel en onderhoud op basis van de huidige toestand, rekening houdend met economische en diverse andere randvoorwaarden vanuit o\?pdrachtgever (onderhoudsvrije periode, toelaatbare hinder etc.). Te leveren producten door opdrachtnemer Rapportage met daarin: ? Een beschrijving van de aanpak, de uitgevoerde analyse en het resulteren\?de advies m.b.t. te nemen maatregelen, rekening houdend met wetgeving, raakvlakken en randvoorwaarden. ? Maatregelen uitwerken tot het niveau van 'voorontwerp': benoeming van maatregelen, niet van afzonderlijke handelingen (bijvoorbeeld: plaatselijk herstellen houtrot, betonherstel\? met spuitbeton of vervangen voegen metselwerk). ? Maatregelen ten behoeve van verkeersmaatregelen en andere milieu afschermende maatregelen . ? Een uitwerking van de uit te voeren maatregelen om de constructie op het\? gewenste niveau te brengen, inclusief een raming van de hiermee gepaard gaande kosten met een variatiecoëfficiënt van +/- 25%. ? Rapportage met daarin vermelding van de directe kosten , indirecte kosten, opslagen en risicovoorzieningen. CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 29 Benodigde informatie vooraf door opdrachtgever ? Informatie volgend uit B2 - Toestandsinspectie of B3 - Contractuele vooropname . ? Informatie over gewenst niveau, constructie en onderhoudsvrije periode. ? Informatie betreffende randvoorwaarden: WBU's , beleid, verkeersmaatregelen, toelaatbare hinder, beschikbaar budget (indien bekend). ? De te hanteren ramingsmethodiek, bijvoorbeeld CROW 137 [2]. Kenmerken uitvoering ? Bureauwerk op basis van verkregen informatie. ? Bij voorkeur in combinatie met een locatiebezoek of eerdere inspectie ( B2 - Toestandsinspectie en/of B3 - Contractuele vooropname ). ? Indien beschikbaar dienen resultaten en bevindingen uit het verleden mee\?genomen worden in het onderzoek. ? Maatregelen op V.O. niveau. Inzet mensen ? Eén ervaren adviseur, (aangevuld met een kostendeskundige). Beiden van de juiste discipline (civieltechnisch, mechanisch of elektrotechnisch). ? Aantoonbaar werk- en denkniveau: HBO of MBO met relevante ervaring, aangevuld met releva\?nte cursussen (bijvoorbeeld Betononderhoudskundige of Inspectie en beheer kunstwerken, niveau 3. ? Ervaringsniveau: Minimaal 3 jaar (HBO) tot 5 jaar (MBO). Frequentie van uitvoering ? Naar behoefte Te combineren met ? B2 - Toestandsinspectie ? B3 - Contractuele vooropname ? C1 - Risicoanalyse , indien de opname gebaseerd dient te worden op expliciete risico's of Systeem gerichte contractbeheersing (SCB). ? C4 - Analyse restlevensduur ? D1 - Onderzoek materiaaleigenschappen Mogelijke vervolgstappen ? C4 - Analyse restlevensduur ? D1 - Onderzoek materiaaleigenschappen CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 30 3.9 Hoofdcategorie C: Activiteiten die iets vertellen over de toekomst In deze hoofdcategorie wordt een beeld gegeven van de toekomstige toestand of functioneren van kunstwerken. De kennis van de huidige toestand is hierbij een vertrekpunt. Toekomstige toestand C1 - Risicoanalyse C2 - Meerjarenonderhoudsplanning en budgetraming C3 - Constructieve beschouwing C4 - Analyse restlevensduur 3.9.1 C1 - Risicoanalyse Doel In beeld brengen van actuele risico's ten behoeve van het vaststellen van beheer- en onderhoudsstrategie of \? toekomstige beheersmaatregelen en daarmee samenhangende restrisico'. Beschrijving Het inventariseren en analyseren van de risico's op basis van een generieke risicoanalyse per objecttype. Per object of per element (hoofdonderdeel) wordt beschreven: de functie(s\?), de faalwijze , de kans van optreden en het gevolg . De kans van optreden kan kwalitatief (ingedeeld in diverse klassen) of\? kwantitatief (exact) bepaald worden. Het gevolg wordt onderverdeeld in één of meerdere aspecten en kwalitatief bepaald (in diverse klassen). Dit resulteert per element in een risicoscore. Indien de risicoscore niet acceptabel is (naar oordeel opdrachtgever)\? dienen beheersmaatregelen te worden vastgesteld om het risico in te perk\?en en de restrisico's behorende bij de beheersmaatregel vast te stellen. Te leveren producten door opdrachtnemer ? Risicoanalysetabel en een beschrijving van de gehanteerde methodiek. Benodigde informatie vooraf door opdrachtgever ? Noodzakelijk bij uitvraag: ? De scope (reikwijdte) van de analyse: worden de functies en faalwijzen\? beschouwd op het niveau van de constructie, de constructie en de omgeving, de keten / netwerk etc. ? Risicokader en -matrix opdrachtgever: welke risico's zijn aanvaardbaar? ? De diepgang van de kansbepaling: worden de kansen van optreden kwalitati\?ef of kwantitatief (met behulp van faalkansanalyse / foutenboom ) beschouwd? ? Informatie uit B1. ? Historische gegevens (as-built, inspecties, onderhoudsbestekken). ? Ontwerpuitgangspunten. ? Kaders en referentiedocumenten opdrachtgever. CUR-Aanbeveling 117 Inspectie en advies kunstwerken 31 ? Gewenst voor aanvang werkzaamheden: ? De gewenste scope (reikwijdte) en de diepgang van de analyse bepalen i\?n belangrijke mate de noodzake - lijke inspanning en hiermee de advieskosten. ? In de meeste gevallen zal een kwalitatieve analyse op objectniveau of on\?derdelen daarvan (de eenvoudig - ste vorm) op minimaal 4 aspecten voldoende zijn om een goed beeld van d\?e risico's te verkrijgen. Kenmerken uitvoering ? Bureauwerk op basis van verkregen informatie. ? Geadviseerd wordt om de risicoanalyse in combinatie met een locatiebezoe\?k of een inspectie (B2 of B3) uit te voeren. Inzet mensen ? Adviseur met ervaring als risico-analist ondersteund door vakinhoudelijk\?e specialisten voor o.a. actuele ontwikkelingen, normen, wet- en regelgeving. ? Aantoonbaar werk- en denkniveau: W.O. of HBO. ? Ervaringsniveau: Minimaal 3 jaar. Frequentie van uitvoering ? Opzet: éénmalig. ? Update na inspectie ( B2 - Toestandsinspectie , B3 - Contractuele vooropname of B4 - Contractuele eindop - name ). Te combineren met ? B2 - Toestandsinspectie ? B3 - Contractuele vooropname ? B4 - Contractuele eindopname ? B5 - Hersteladvies Mogelijke vervolgstappen ? C2 - Meerjarenonderhoudsplanning en budgetraming ? C3 - Constructieve beschouwing ? C4 - Analyse restlevensduur ? D2 - Verfijnde financiële onderbouwing Voorbeeld: In http://www.sbr